"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Extreme hype rondom ‘Alkibiades’ van Ilja Leonard Pfeijffer terecht?

donderdag, 1 juni 2023

[Nieuws] “Het juiste boek op het juiste moment” (De Standaard), “Een uitzonderlijke roman” (Nederlands Dagblad), “Geloof me, doorlezen loont” (Volkskrant): sinds het uitbrengen van zijn nieuwe roman staat schrijver Ilja Leonard Pfeijffer weer volledig in de schijnwerpers in de media. Komende weken lijkt zijn agenda gevuld met tientallen lezingen, interviews en besprekingen over zijn nieuwe historische roman Alkibiades, die inmiddels plek twee heeft bereikt van de Bestseller60. Het nieuwe en laatste deel van de Zeven Zussen-reeks van Riley weet hij nog niet te verslaan. Wat maakt het dat de nieuwe roman zoveel lof krijgt?

“Als een uitgeverij de moeite neemt om ruim een maand vóór publicatie van een roman al het omslag te onthullen met een metershoge banner aan de gevel van een vooraanstaande Amsterdamse boekhandel, om een persreis naar Griekenland te organiseren zodat een troepje vaderlandse journalisten bijna hetzelfde verhaal kan schrijven over hun ochtend met de auteur op de Akropolis, om bovendien een uitgebreide website op te tuigen rond het nieuwe boek, waarop elke week een minicollege van de schrijver verschijnt over de historische achtergronden van het verhaal, opgenomen in zijn palazzo in Genua – dan zou het een understatement zijn om deze schrijver ‘gearriveerd’ te noemen.” Deze intro in een recensie in de Volkskrant beschrijft precies de hype rondom het boek die momenteel gaande is.

Alkibiades
Ilja Leonard Pfeijffer (1968) is – na het succes van romans als La Superba, Grand Hotel Europa en zijn goed ontvangen Boekenweekgeschenk van vorig jaar – op een punt in zijn schrijverschap dat hij, zogezegd, “alles kan maken”, zo luidt het in dezelfde recensie in de Volkskrant. Het nu verschenen Alkibiades heeft twaalf boekdelen en meer dan 900 pagina’s, waarvan ruim 200 pagina’s zeer gedetailleerde verantwoording (ter vergelijking: Grand Hotel Europa bleef ruim onder de 600). Het onderwerp van de nieuwe historische roman? Een even briljante als omstreden Atheense politicus en strateeg, die leefde in de 5de eeuw voor Christus en doorging voor de mooiste man van Griekenland. VRT Nieuws vult aan dat Pfeijffer in het nieuwe boek het verval van Athene vergelijkt met de hedendaagse democratie. “Het is niet alleen een historische studie, maar ook een waarschuwing: de tijd waarin Alkibiades leefde, vormt (volgens Pfeijffer) een angstaanjagende spiegel voor vandaag.”

Ook volgens Volkskrant is het boek relevant, actueel en herkenbaar. “De Atheense democratie was pas krap een eeuw uitgevonden, maar verkeerde tijdens Alkibiades’ leven al in een diepe crisis.” Zijn roman is een waarschuwing voor de ‘tirannie van de massa’, voor de lokroep van een sterke leider in tijden van chaos, voor lieden die spreken van een ‘nepparlement’. Trouw schrijft dat “je zou kunnen zeggen dat Alkibiades de meest grootschalige historische roman is die we ooit in het Nederlands taalgebied gezien hebben” en Nederlands Dagblad  noemt dat de roman “een staaltje vakwerk is zoals we maar zelden tegenkomen in de Nederlandse literatuur.” Maar niet iedereen is zo lovend.

Kritisch geluid
Een recensie van NRC geeft het boek slechts twee sterren. Enkele redenen die daarvoor worden genoemd: “Het probleem: je moet geobsedeerd zijn door de Peloponnesische Oorlog om de veelheid, die herhaling vooral, aan te kunnen. Pfeijffer dist het ook niet gemakkelijk of spannend op […] Dat Alkibiades zijn relaas achteraf en van een flinke afstand doet, werkt ook niet in het voordeel van de lezer. Het houdt de dramatische spanning beperkt: je weet van elke nieuwe expeditie immers al dat ofwel Alkibiades zal winnen, of dat er op dit verlies wel weer een overwinning volgt. De manschappen vliegen je om de oren, maar op het slagveld bevinden we ons zelden: wapengekletter krijg je niet te horen, gevechten niet te zien, bloed niet te ruiken, de gesneuvelden blijven gezichtsloze getallen […] Daarnaast laat Pfeijffer veel kansen liggen om het verhaal nabij te brengen, door levendig en menselijk te schrijven […] Misschien is daarmee de zwakte van Alkibiades”, concludeert de recensent in het artikel, “ – de voorrang van de feiten – ook de kern van het betoog. De beproeving die de feiten in deze roman veroorzaken, leert iets ongemakkelijks: zoals de leugen beter klinkt dan de waarheid, zo lezen we liever fictie dan feiten.”

Wat vinden boekhandels?
Zaterdagmiddag 27 mei mocht boekhandel Livius de Zevensprong in Tilburg de befaamde schrijver ontvangen om meer te vertellen over zijn boek. Na afloop hield Pfeijffer een signeersessie waarbij de rijen tot op straat liepen. Bazarow sprak met de boekhandel: “Het was een onvergetelijke middag, echt een feest in de stad”, vertelt een medewerker. “Bij het interview waren wel 80 of 90 mensen, het zat stampvol.” Wat de boekhandel vindt van de hype rondom het boek? “Er zit natuurlijk een hele sterke en goede campagne achter”, vertelt ze, “en daarnaast vind ik zelf dat het boek alle aandacht wel verdient, het is niet zomaar wat.” Een andere collega vult haar aan op de achtergrond van het telefoongesprek. “Het is een ontzettend goed onderzocht boek met veel bronnen, ook de passie van de schrijver is echt te merken.” Daarnaast noemt de boekhandel dat Pfeiffer zelf een hele aardige en geduldige man was en totaal geen uitslovende houding aannam. “We waren vereerd dat onze boekhandel was uitgekozen om het interview te houden”, sluit ze af. 

Dans Magazine

– 

Tirza van Holten


Nieuws: Geruchten over fusie uitgeefconcerns VBK en WPG

donderdag, 28 maart 2024

Sinds het Boekenbal op 15 maart gaat er een gerucht rond dat een fusie aanstaande is tussen uitgeef...


Verslag: Wat is het belang van recensies voor de boekenwereld?

donderdag, 28 maart 2024

Succesvolle derde Recensentendag van Bazarow en de Boekenkrant Recensies blijven belangrijk voor...


Nieuws: Best verkopende boeken week 13 - 2024

donderdag, 28 maart 2024

Literatuur grote winnaar van de Boekenweek 2024 De Boekenweek van 2024 ligt inmiddels weer achte...


Podcast literatuur: De Nieuwe Contrabas 133 – Piekt Joost de Vries?

donderdag, 28 maart 2024

Het team van de Nieuwe Contrabas, Hans van Willigenburg en Chrétien Breukers, behandelen in editi...