[Nieuws] Schrijver Gerbrand Bakker beklaagde zich enkele weken geleden in een open brief dat er te weinig aandacht is voor de Anton Wachterprijs voor het beste romandebuut, Tzum had de primeur. Schrijver en dichter Roelof ten Napel reageerde deze week met een opiniestuk in de Volkskrant. Zijn stelling: De manier waarop we literaire prijzen toekennen, heeft geen enkele nieuwswaarde. Wilma de Rek, hoofd boeken bij de krant vult aan: en er zijn er veel te veel. En moeten we überhaupt wel door met al die prijzen? Ger Groot pleitte vijf jaar geleden al voor nieuwe methoden om kunst, literatuur en filosofie op de Bühne te zetten.
Volgens Ten Napel is de manier waarop we prijzen toekennen niet meer van deze tijd. “De aankondigende hink-stap-sprong van longlist, shortlist naar winnaar is volstrekt achterhaald. Er zijn geen grote groepen lezers die maandenlang met die nominaties meeleven en het is voor nieuwsredacties volstrekt oninteressant om, met intervallen van pakweg twee maanden, drie vrijwel identieke artikelen te publiceren over de trage, saaie onthulling van de winnende auteur.”
Ten Napel pleit voor een simpele oplossing: “Draai de structuur van al die prijzen om. Er komt geen longlist of shortlist, er komt één nieuwsbericht waarin meteen de winnaar bekend wordt gemaakt, samen met een handvol finalisten. Ook die finalisten krijgen prestige in de vorm van een klein deel van het prijzengeld. Publiceer, in het geval van poëzie, een bloemlezing met de beste gedichten van het jaar, zoals de Vlaamse Herman de Coninckprijs al doet, en de VSB Poëzieprijs vroeger deed. Organiseer met de winnaar en finalisten een aantal literaire avonden in het land.”
Wilma de Reck, chef Boeken van de Volkskrant reageerde onder stuk: “Ik denk dat de oorzaak voor de geringe media-aandacht voor literaire prijzen niet zozeer moet worden gezocht in de manier waarop die prijzen worden toegekend en al helemaal niet in geringe aandacht voor poëzie – onze poëzierecensent Geertjan de Vugt schrijft zijn vingers blauw – maar eerder in het feit dat er zo ontzettend véél literaire prijzen zijn. Drie jaar geleden (april 2019) turfde ik voor een column de literaire prijzen. Ik kwam uit op 127.
Als mensen in de literaire wereld het leuk vinden elkaar om de dag een literaire prijs uit te reiken of andere acties rondom lezen te organiseren, moeten ze dat lekker blijven doen. Je kunt alleen niet van media eisen dat zij van ál die prijzen trouwhartig melding maken. De krant is geen verlengstuk van sponsors, pr-bureaus of de CPNB.”
Daaronder reageerde Michiel Krielaars, chef NCR boeken weer: “Ik denk niet dat er teveel poëzieprijzen zijn. We moeten de hoge kunsten die het moeilijk hebben juist blijven steunen en stimuleren. De kritiek van Ten Napel aangaande de longlist, shortlist en bekendmaking is terecht. Neem een voorbeeld aan de PC Hooft-prijs: maak ineens de winnaar bekend en kondig de uitreiking aan.”
Maar moeten we überhaupt wel door met al die prijzen? Vijf jaar geleden stelde schrijver en filosoof Ger Groot in Trouw: “Er zit aan de verkiezing van het beste, of voor mijn part meest prikkelende, boek […] een ongelukkige schaduwzijde. De bedoelingen zijn meestal voortreffelijk: meer belangstelling wekken voor de literatuur, het in het zonnetje zetten van de filosofie en in het verlengde daarvan het opkrikken van de verkoop. Maar er wordt wel een ongemakkelijk pakt gesloten met de prestatiecultuur die aan de spektakelmaatschappij eigen is. Alleen het beste en meest ‘excellente’ is goed genoeg. Omdat er maar één winnaar kan zijn, gaat alle gegenereerde aandacht ten koste van de diversiteit van wat ik maar het literaire of filosofische middenveld zal noemen. Erg gelukkig kun je deze omvorming van de intellectuele cultuur tot sportevenement dus niet noemen. Wie van denken en schrijven een competitie maakt, verliest aan breedte uiteindelijk wat hij aan hoogtepunten wint. Er moeten andere methoden zijn om kunst, literatuur en filosofie op de Bühne te zetten: minder spectaculair misschien, maar ook minder frustrerend, eenkennig en in zijn competitiedrang misleidend.”
—
Redactie Bazarow