Geheimzinnigheid is zijn fort

Samenvatting

Wat doet een jonge Nederlandse archeoloog in de entourage van Reichsführer-SS Heinrich Himmler? En wat betekent zijn werk voor de SS voor de rest van zijn leven? Als hij na de oorlog zonder proces vrijkomt, wordt hij direct aangesteld als specialist in de Oude Steentijd aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 1965 eindigt zijn academische carrière abrupt vanwege illegaal wapenbezit. Niet lang daarna duikt zijn naam op in archeologische vervalsingszaken in Nederland, waaronder de zaak Vermaning. Wie is deze Assien Bohmers, en waarom spookt hij nog steeds rond in de Nederlandse archeologie?

Arnold Carmiggelt neemt u mee op een fascinerende reis door de werelden die Bohmers heeft bezocht. Van het broeierige, vooroorlogse Berlijn, waar inlichtingendiensten vrij spel hebben, tot de wereld van Ahnenerbe, het wetenschappelijk bureau van de SS dat in dienst staat van de nazipolitiek. We bezoeken grotten in Duitsland, opgravingen in Tsjechië en Nederland, die licht werpen op de vroegste prehistorische bewoning in Europa. Ook worden we deelgenoot van het geruzie onder Friese nationalisten en intriges ‘onder professoren’. Een tot dusver onbekend naoorlogs internationaal nazi-netwerk wordt blootgelegd. Bovendien maken we kennis met Bohmers’ gedachtegoed, waarin hij evolutie aan de verre toekomst koppelt. Zijn ideeën zijn verontrustend actueel.

Assien Bohmers blijft voor velen een raadsel, bij leven en na zijn dood: een veelzijdig, ambitieus en creatief wetenschapper die keuzes maakt die hem zijn hele leven achtervolgen. Dit boek zet de lezer voortdurend aan het denken over morele integriteit en de confrontatie met een ongemakkelijk verleden. De biografie benadrukt de kracht van het verhaal, dat altijd en overal in vele gedaanten is. Het bepaalt en verdraait onze blik en kan een leven knap ingewikkeld maken. Het verhaal van Bohmers, gebaseerd op veel tot dusver onbekende bronnen, toont dat op allerlei manieren aan.

Arnold Carmiggelt (1964) studeerde geschiedenis en culturele prehistorie met een bijvak filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij schreef diverse wetenschappelijke en publieksvriendelijke publicaties over historisch-archeologische onderwerpen. Vanaf 2009 is hij hoofd van de afdeling Archeologie van de gemeente Rotterdam (BOOR).