Ambt Nederbetuwe Gerichtssignaat Kesteren 1559-1566

Samenvatting

Dit tweede deel van de Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe bevat de handelingen van het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe in de jaren 1559 tot 1566. De transcriptie wordt kort ingeleid en de getranscribeerde tekst is voorzien van verduidelijkende voetnoten. Tussen het eerste en het tweede deel van deze serie zit een periode van ruim 80 jaar, waarvan de boeken niet bewaard zijn gebleven.

Al beslaat dit boek slechts een zevental jaren, de omvang is behoorlijk, wat met name is veroorzaakt door het gegeven dat bij de processen alle stukken erin werden opgenomen, dus zowel de aanspraken als antwoorden, replieken en duplieken.

De inhoud van dit boek is zeer divers en varieert van rechtszaken over enkele stuivers tot en met gevallen van doodslag. Er is dus sprake van civiele en criminele rechtspraak. Van bijzonder belang is tevens de beschreven periode, daar dit de laatste jaren betreft onder het gezag van Philips II, koning van Spanje. Vanaf de oprichting van het Verbond der Edelen in 1566, kwam het Ambt Nederbetuwe in een overgangsperiode terecht totdat de Nederlanden in 1581 de Spaanse koning afzworen. Dat had overigens voor wat betreft de rechtspraak zelf weinig invloed. Bijzonder is ook dat de processen zich soms jarenlang konden voortslepen voordat er uiteindelijk een sententie werd uitgesproken. Met name in deze processen werd veel geciteerd uit het oude Romeinse recht, zoals onder meer was vastgelegd in de Digesta Iustiniani. Dit boek bevat een grote hoeveelheid van rechtstermen, die voor zover nodig zijn uitgelegd. Kortom een rijke bron voor onderzoekers.

Dr. Peter Dirk Spies (Amersfoort, 1955) promoveerde in 2017 aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn op de studie: De classis van Tiel 1579-1816. De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen. Hij is onder andere werkzaam geweest als hoofd van een afdeling archief, bibliotheek en documentatie, als theoloog binnen de Nederlandse Hervormde Kerk en als jurist in bestuursrechtelijke zaken. Daartoe volgde hij enkele archiefopleidingen en bekwaamde zich in bestuursrecht en paleografie. Zijn onderzoeksgebied en specialisatie betreft in het bijzonder de kerkelijke, rechtelijke en politieke ontwikkelingen binnen het voormalig Hertogdom Gelre.