Ambt Nederbetuwe Gerichtssignaat Kesteren 1599-1606

Samenvatting

Dit vijfde deel van de Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe bevat de handelingen van het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe vanaf 1599 tot en met 1606. De transcriptie wordt kort ingeleid en de getranscribeerde tekst is voorzien van verduidelijkende voetnoten.

Tussen dit en het vorige gerichtsboek ligt een periode van 6 jaar, waarin wel recht is gesproken, maar waarvan de aantekeningen tot op heden niet zijn gevonden. Mogelijk zijn die bij de watersnood van 1595 (deels) verloren gegaan. Dit gerichtsboek bevat verschillende handschriften, waardoor met name veel persoons- en perceelsnamen op zeer diverse wijzen worden weergegeven. Tevens is opvallend dat de stukken regelmatig kris-kras door elkaar staan, dus niet op datum. Kennelijk zijn veel zaken op een later tijdstip vanaf een kladschrift in dit boek ingeschreven.

De inhoud van dit boek varieert van rechtszaken over geringe bedragen tot en met gevallen van doodslag en moord. Er is dus sprake van civiele en criminele rechtspraak. Deze diversiteit kan hier niet in enkele woorden worden weergegeven, waarom kortheidshalve wordt verwezen naar de inhoud zelf. Het is wel opvallend dat er weinig vonnissen zijn opgenomen ten aanzien van de criminele rechtspraak. Mogelijk zijn die apart genoteerd, zoals uit diverse apart bewaard gebleven criminele procesdossiers duidelijk is. Ook voor wat betreft de civiele zaken zijn er maar weinig volledig uitgeschreven, daar voor de grote zaken aparte dossiers werden aangelegd. Reden dat in dit boek veelal wordt verwezen naar de geschriften die werden ingeleverd "ut in scriptis". Desalniettemin blijft er voldoende informatie over om een beeld te kunnen vormen van de rechtspraak in deze jaren.

Dr. Peter Dirk Spies (Amersfoort, 1955) promoveerde in 2017 aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn op de studie: De classis van Tiel 1579-1816. De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen. Hij is onder andere werkzaam geweest als hoofd van een afdeling archief, bibliotheek en documentatie, als theoloog binnen de Nederlandse Hervormde Kerk en als jurist in bestuursrechtelijke zaken. Daartoe volgde hij enkele archiefopleidingen en bekwaamde zich in bestuursrecht en paleografie. Zijn onderzoeksgebied en specialisatie betreft in het bijzonder de kerkelijke, rechtelijke en politieke ontwikkelingen binnen het voormalig Hertogdom Gelre.