Ambt Nederbetuwe Gerichtssignaat Bank Zoelen 1559-1567

Samenvatting

Ambt Nederbetuwe

Gerichtssignaat Bank Zoelen

1559-1567

Dit zeventiende deel van de Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe bevat de handelingen van het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe binnen de bank van Zoelen vanaf 1559 tot en met 1567. Deze gerichtsbank behandelde principaliter de rechtszaken van de kerspelen Zoelen en Kerk- en Kapel-Avezaath. De tijdsperiode komt overeen met de boeken van de bank van Kesteren uitgegeven in deze serie onder de nummers 2 en 3, en er is voor een deel een overlap met het volgende boek in deze serie, waarin de jaren 1561-1581 worden behandeld. Zie daarvoor de nadere toelichting bij dat achttiende deel. Voor het doorgronden van de zaken is het van belang beide delen tegelijk te bezien, omdat dusdoende een beter inzicht wordt verkregen. De transcriptie wordt kort ingeleid en de getranscribeerde tekst is voorzien van verduidelijkende voetnoten.

De gerichtsdagen werden doorgaans op donderdag te Zoelen gehouden en volgden op die te Kesteren. Er is geen sprake van een vaste structuur, want kennelijk werden de gerichtsdagen meer gehouden naar behoefte of mogelijkheid dan volgens een vastgestelde orde. Klaringszaken werden op zondag behandeld. De inhoud van dit boek behelst met name civielrechtelijke zaken, alhoewel er enkele criminele zaken worden aangehaald. Daar diverse civiele zaken uitgebreid zijn beschreven, kan een goed inzicht worden verkregen over de wijze en inhoud van de rechts- en procesvoering in deze jaren. De jaren 1559-1567 kunnen worden gekenschetst als een periode van natuurrampen, ziektes, armoede en geloofsvervolgingen. Het is apart dat daarvan geen expliciete aanwijzingen te vinden zijn in dit boek, maar met name in de uitgeschreven processen kan een en ander wel worden opgemerkt.

Dr. Peter Dirk Spies (Amersfoort, 1955) promoveerde in 2017 aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn op de studie: De classis van Tiel 1579-1816. De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen. Hij is onder andere werkzaam geweest als hoofd van een afdeling archief, bibliotheek en documentatie, als theoloog binnen de Nederlandse Hervormde Kerk en als jurist in bestuursrechtelijke zaken. Daartoe volgde hij enkele archiefopleidingen en bekwaamde zich in bestuursrecht en paleografie. Zijn onderzoeksgebied en specialisatie betreft in het bijzonder de kerkelijke, rechtelijke en politieke ontwikkelingen binnen het voormalig Hertogdom Gelre.