"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

1939

Woensdag, 20 januari, 2021

Geschreven door: Frederick Taylor
Artikel door: Bert Overbeek

De oorlog die niemand wilde

[Signalering] Een goed boek met een wat misleidende titel. Taylor beschrijft de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog vanaf september 1938. Toen leek de Britse premier Chamberlain oorlog voorkomen te hebben, ten koste van Tsjecho-Slowakije. Dat bleek een illusie. Heel bewust stuurde Hitler aan op de expansie van Duitsland in het oosten en van begin af aan zette hij in op militair geweld om zijn doelen te bereiken. Met de aanval op Polen in september 1939 begon de Tweede Wereldoorlog. Taylor beschrijft niet alleen de voornaamste politieke ontwikkelingen, maar probeert ook het perspectief ‘van onderen’, van de burgers te laten zien met behulp van gepubliceerde en ongepubliceerde dagboeken en andere egodocumenten.

Daarbij beperkt hij zich tot Duitsland en Groot-Brittannië. Hij constateert dat in beide landen de vredeswens overheerste, maar ook dat er een belangrijk onderscheid was. In Duitsland bestond veel minder weerstand tegen herbewapening en de militarisering van het dagelijkse leven. En de succesvolle propaganda maakte hier de geesten langzamerhand rijp voor de oorlog, die niet gewenst maar wel geaccepteerd werd. Dat zijn op zichzelf geen nieuwe inzichten en ze rechtvaardigen ook de these uit de inleiding niet dat er ‘in de Duitse nationale psyche’ sprake was van een ‘onrust van binnen, die uiteindelijk tot uiting kwam in onrust naar buiten.’ Maar Taylor biedt dankzij het consequente gebruik van het perspectief ‘van onderen’ wel een boeiend beeld van het cruciale jaar dat aan het begin van de oorlog vooraf ging.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Heaven