De jaren zeventig kenden ook de omslag naar bewustwording
[Recensie] In de jaren zeventig bereikte ik ten hoogste de leeftijd van twaalf jaar. Door een fotografisch geheugen kan ik mij vrijwel alles nog herinneren wat er in dat decennium heeft plaatsgevonden. De herinneringen zijn vaag van de vroege jaren zeventig en worden steeds scherper naarmate de jaren voorbij gaan. Op school waren er kinderen die bovenstaande frisdrank-slogan zonder hapering konden voltooien. Dan was je het helemaal. Advertenties en reclame waren in die tijd, mede door tijdschriften, dagbladen en televisie enorm hot. Vele zinnetjes kun je nu nog afmaken, omdat ze in het hoofd geprent zijn. Giroblauw past bij jou, Net zo slank zijn als je dochter en Blij dat ik rij zijn geëtst in de herinnering aan dit decennium dat inmiddels alweer veertig jaar achter ons ligt.
De schrijvers en samenstellers van dit boek zijn Roelof Bouwman, historicus en jarenlang redacteur van HP/De Tijd en daarnaast auteur van boeken. De canon van Nederland en Wij van de HBS zijn van zijn hand en stralen stuk voor stuk naast historie ook een vorm van nostalgie uit. Minke de Vogel studeerde kunstgeschiedenis, werkt als freelance journalist en is gespecialiseerd in interieur en design.
Het boek blinkt uit in verschillende aspecten:
Het is even kleurrijk als het decennium waarover het gaat, met pagina vullende afbeeldingen van advertenties en het geheel wordt voorafgegaan door een voorwoord van auteur en Klisjeemannetje Kees van Kooten. Hierin zijn terugblik op de jaren ’70 en leuke anekdotes over Nederlandse Wodka en de bioscoopreclames van Paul Huf voor Grolsch bier ‘Vakmanschap is Meesterschap’. Hierna worden de vele advertenties gegroepeerd aangeboden per categorie in aparte hoofdstukken. De hoofdstukken zijn talrijk (meer dan dertig) en worden ingeleid met voor die categorie belangrijke
informatie. Het is van onschatbare nostalgische waarde en leidt tijdens het lezen tot een aaneenschakeling van aha-erlebnissen. Verdwenen snoepmerken als Raider, Bonitos, Treets, verloren tijdschriften als de Rits, de Pep, Muziek Express en PopFoto, ze roepen allemaal herinneringen op. En daarom zijn het niet louter advertenties als in reclames, het heeft in veel gevallen geleid tot een cultstatus of een trend, een ‘way of life’ en een cultuurshock, kortom een stukje evolutie van de Nederlandse mens.
De jaren zeventig was duidelijk een andere tijd, veel advertenties en producten zijn gefocust op de man als doelgroep. De jaren zeventig hadden nog een klassiek rolverdeling binnen het gezin. In de jaren zestig was de preutsheid verdwenen waardoor ook in de jaren zeventig nog veel advertenties blote mensen toonden. Denk aan de blote dame en de koe op de verkiezingsposters van de PSP of aan de wilde frisheid van limoenen (Fa doucheproducten). De jaren zeventig kenden ook de omslag naar bewustwording. Naast de Blij dat ik Rij campagne kwam er ook aandacht voor het milieu. Zuinig omgaan met onze aarde, de ontwikkeling van zuinige auto’s en de komst van milde en Light-sigaretten. Het laatste voorbeeld gaat meer om bewustwording, het milieu is hier niet echt bij gebaat.
Reclame en adverteren waren veelal bedoeld als verleiding om mensen tot een aankoop te dwingen. Het inkomen was laag en de mensen hielden weinig besteedbaar inkomen over voor luxe artikelen. Wel was de komst van instant-voeding een welkome ontwikkeling. Soep en pudding (Saroma) uit pakjes deden hun intrede. Reclames voor videorecorders hadden daarentegen weinig zin. De apparaten waren onbetaalbaar duur.
Ik heb genoten van deze trip down memory lane. Dit boek is een dikke aanrader en een geweldig cadeau voor alle mensen die dit decennium bewust of onbewust hebben meegemaakt. Voor jongere mensen kan ik melden dat ik hoop dat er ook nog een boek komt van de jaren ’80 en ’90. En weet dat veel trends al in de jaren ’70 zijn begonnen. En sommige zijn uiterst vermakelijk. Een televisie met niet draadloze afstandsbediening. Ik vind het geweldig. Net als dit boek.
Ik ga mijn broek met wijde pijpen opzoeken, luisteren naar Queen en Led Zeppelin (Bijna de hele top 10 van de Top2000 bestaat uit nummers uit de jaren ’70), dansen als een mix tussen John Travolta en Penney de Jager en op zoek naar een glas Snor of een Skol biertje.
Likkebaardendlekkerlessendkloekklinkendfrisdrinkendstemmensmerendrazendflitsendsnelvibrerend
KoelkoelkoelsissendePepsi
En dan is er koffie….
En vijf sterren voor dit topboek. Iedereen geniet van een teletijdmachine in boekvorm.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
