Amerikaanse zwarte muziek en Nederlandse blues
[Recensie] Het belang van een programma als Soul Train voor Zwarte jongeren in Amerika in de jaren zeventig en tachtig valt nauwelijks te overschatten. Voor wie het niet kent: Soul Train was TopPop voor disco en soul, met veel aandacht voor het dansende publiek. Niet alleen aandacht voor Zwarte muziek dus, maar ook voor de mensen die erop dansten – en dus zichtbaar waren op tv. De Amerikaanse dichter en cultuurhistoricus Hanif Abdurraqib schrijft er aanstekelijk over in A Little Devil in America, een boek met essays over het belang van Zwarte ‘performance’, van Josephine Baker tot de Wu-Tang Clan. En dat vindt plaats in de discotheek, maar ook bij een urenlange begrafenis, om eer te bewijzen. Het gaat over de kerk, waar alles samenkomt, zoals te zien in de concertfilm Amazing Grace van Aretha Franklin. Over blackface, een indrukwekkend verhaal over moedwil, misverstand en identiteit. Over Whitney Houston en hoe de manier waarop ze voor een wit publiek werd gemarkt haar vervreemdde van het Zwarte R&B-publiek, en over Merry Clayton, de achtergrondzangeres op ‘Gimme Shelter’ van The Rolling Stones. A Little Devil in America is niet puur een muziekboek, maar wat de onderwerpen ook zijn (ruimtevaart, tv-series uit de jaren tachtig, straatnamen, politiegeweld en Black Lives Matter): muziek speelt een rol. Muziek is zoveel meer dan plaatjes draaien.
Nederlandse blues
Ferdinand van Eis heet hij, en hij komt uit Haarlem-Noord. Oscar Benton noemt hij zichzelf, en hij is er al sinds zijn vroegste jeugd dol op om mensen voor de gek houden. Een wereldster in Amerika, althans, dat vertelt hij zelf. Miljoenen platen verkocht in Oost-Europa, en betaald via de geheime diensten. Vertelt hij zelf. Peter Bruyn heeft de taak op zich genomen om het levensverhaal van Benton te schetsen, en doet dat losjes, met liefde en met verve in De zeven levens van Oscar Benton. 71 jaar blues en 1 evergreen. De pseudoniemen die de bandleden van de Oscar Benton Blues Band eind jaren zestig aannemen om overtuigend te klinken hadden door Nico Dijkshoorn verzonnen kunnen zijn: Herman Souverein wordt ‘Lonesome Tanny Lant’ en Peter van Kouteren ‘Hank Jay B. Hawkins’. De muziek is een getrouwe kopie van Sonny Boy Williamson en Muddy Waters – en heeft zeker ook iets van wat The Rolling Stones er in die tijd mee deden. Benton maakt blues, maar scoort commerciële hitjes met een zangeres en lijkt het bluespad te verlaten. Totdat opeens ‘Bensonhurst Blues’ een enorme hit wordt zij het niet in Nederland, maar in Frankrijk. Vanaf dat moment verandert alles. Om verschillende – door Bruyn mooi gereconstrueerde – redenen wordt hij vooral in Oost-Europa populair, en dat levert mooie verhalen op, onverwachte hoogtepunten en tragikomische dieptepunten.
—
Eerder verschenen in Heaven Magazine
