Paulus op weg naar Damascus
[Blog] Muhammad Mansur (1871-1918) had er schoon genoeg van. Dat de Britten in feite de macht uitoefenden in Egypte was nog tot daar aan toe, maar dat in hun kielzog christelijke missionarissen probeerden de eenvoudige boerenbevolking van hun islamitische geloof af te brengen, dat ging hem te ver. Als alumnus van de prestigieuze al-Azhar universiteit in Cairo en sheikh van de moskee van een districtshoofdstad in opper Egypte besloot hij daar iets aan te doen: hij zou een boek schrijven dat voor eens en voor altijd gehakt zou maken van dat malle christelijke geloof.
Muhammad Mansur dook in de boeken, startte in 1893 met schrijven en – om een lang verhaal kort te maken – eindigde in 1894 als Rooms Katholiek in Cairo en in 1895 op audiëntie bij de paus. Later in zijn leven werd hij Anglicaans en nog later Evangelisch, een route van keuzes die in Egypte wel meer voorkwam onder zowel locale christenen als bekeerde moslims.
Joram van Klaveren – tot 2014 namens de PVV lid van de Tweede Kamer – had er ook schoon genoeg van, besloot een boek te schrijven om de kwalijkheid van de islam aan te tonen en eindigde – om een lang verhaal kort te maken – afgelopen week als moslim voor de camera’s van – nota bene – de Evangelische Omroep. Een route waarop ten minste één andere PVV’er hem was voorgegaan.
Ik weet niet of de vergelijking bij Mohammed Mansur ooit gemaakt is. Bij Joram van Klaveren in ieder geval wél en hijzelf geeft het laatste hoofdstuk in zijn boek Afvallige ook de titel van Saulus naar Paulus. Het verhaal over de apostel Paulus die – toen nog joodse schriftgeleerde Saul – naar Damascus toog om daar de christenen te vervolgen en die op die weg iets meemaakte wat hem de nieuwe club juist deed omarmen. “Vervolger wordt aanhanger”, zeg maar. Toch klopt die vergelijking niet helemaal.
Muhammad Mansur meende op zijn tweeëntwintigste in zijn eentje een wereldreligie op zijn hooivork te kunnen nemen waar op dat moment door tienduizenden al ruim achttienhonderd jaar lang over was nagedacht. Joram van Klaveren dacht op zijn negenendertigste dezelfde solo te kunnen volvoeren met een mère à boire waarover al zo’n veertienhonderd jaar was nagedacht door minstens evenveel gelovigen.
In beide verhalen schuilt iets hoogmoedigs: in de eerste plaats te denken dat je de aangewezen persoon bent en ten tweede je niet realiseren wat voor kolos je nu eigenlijk bij de hoorns vat. Dat kun je niet zeggen van Paulus die, met pak ‘m beet duizend jaar traditie achter zich, een klein clubje probeerde te bestrijden dat zijn eerste decennium nog niet eens had volgemaakt.
—
Eerder verschenen op apoftegma. Dit is de eerste bespreking van dit boek door Richard Kroes. Lees ook deel 2.
