Aboutaleb, een opportunist die bewondering afdwingt
[Recensie] Dat Ahmed Aboutaleb voor een derde keer burgemeester van Rotterdam wil worden, hoeft ons niet te verbazen. In dit boek over hem schrijven Hermanides en Koops dat hij bijna helemaal voldoet aan het profiel van de ideale burgemeester dat Benjamin Barber schetst in zijn Als burgemeesters zouden regeren. Aboutaleb is met zijn sterke persoonlijkheid enigszins arrogant. Hij kan flink autoritair zijn en maakt tegelijk goed contact met zijn bevolking, is pragmatisch, toegewijd en integer. Hij weet hoe hij zijn stad in binnen- en buitenland op de kaart kan zetten. Als hij zijn koers moet verleggen, doet hij dat meteen ingrijpend. Met zijn ferme uitspraken over moslims die geen respect hebben voor vrijheid van meningsuiting (‘rot toch op’), maakte hij zich populair bij Boris Johnson.
Aboutaleb kan ook moeilijk tegen kritiek en heeft lange tenen. Hij ligt niet goed bij kritische Marokkanen en andere niet-westerse allochtonen omdat hij er al te gemakkelijk vanuit gaat dat je een prima positie in Nederland kunt bereiken als je maar flink aanpakt. Zoals hij gedaan heeft. Maar het is de vraag of je in de witte Nederlandse samenleving ook zo gemakkelijk kunt integreren als je niet, zoals Aboutaleb, gezegend bent met zo’n krachtige persoonlijkheid en hoge intelligentie.
Dit eerste boek over Aboutaleb munt uit door afstandelijke beschouwing. Het belicht deze migrantenzoon van alle kanten. Aboutaleb is een kameleon die zich telkens weet aan te passen aan de maatschappelijke en bestuurlijke omgeving waarin hij opereert. Hoe opportunistisch dat kan zijn, blijkt in de periode na de moord op Pim Fortuyn toen hij serieus overwogen heeft staatssecretaris voor de LPF te worden. Als wethouder in Amsterdam kon hij uitstekend overweg met VVD-burgemeesters en als burgemeester van Rotterdam met de rechts-populisten van Leefbaar. Maar wanneer je als lezer door al dat opportunisme dreigt te vergeten dat hij voor de PvdA in de politiek zit, komt er weer een passage waarin de auteurs Aboutaleb in de traditie van oud-PvdA-leider Willem Drees plaatsen: sober, streng en rechtvaardig.
Het boek is boeiend en in een heldere, journalistieke stijl geschreven. De auteurs vertellen over Aboutalebs afkomst, zijn eerste jaren in Den Haag en zijn snelle loopbaan in de migrantengemeenschap. Hij ontwikkelt zich tot rolmodel en is geen moment beschroomd om zijn plek op te eisen. Overal is hij als migrantenzoon de eerste en daar is hij zich goed van bewust. Hij ontwikkelt ook zijn eigen vorm van beleving van het islamitische geloof en maakt zo een verbinding tussen Marokkaanse tradities, waar hij aan hecht, en de Nederlandse patronen.
Er valt van alles op Aboutaleb aan te merken, hij is bepaald geen heilige. De schrijvers vragen zich aan het einde van hun boek af of Aboutalebs bijdrage aan de integratie op de lange duur zal beklijven. Die scepsis past in hun evenwichtige stijl, maar de lezer blijft toch achter met bewondering en respect voor wat Aboutaleb tot nog toe heeft bereikt.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
