"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Al die willen te kaap’ren varen

Woensdag, 1 september, 2021

Geschreven door: Johan Francke
Artikel door: Djoeke van Netten

De Nederlandse commissievaart tijdens de Vierde Engelse Oorlog

[Recensie] In zijn ‘woord vooraf’ dankt Johan Francke de uitgever ‘ondanks de geringe commerciële mogelijkheden’ van een dergelijk project. Wil hij zeggen dat hij verwacht dat niet veel mensen dit boek gaan kopen? Hoe dan ook wordt Al die willen te kaap’ren varen hét standaardwerk over de kaapvaart tijdens de vierde Engelse Oorlog. Mede door de dramatische toestand van de Nederlandse vloot konden kapers (schippers die met een door de overheid verstrekte commissiebrief vijandelijke schepen mochten aanvallen) ruimschoots hun gang gaan en konden kaperkapiteins als Nicolaas Jarry en Pierre le Turcq tot (Zeeuwse) helden uitgroeien. In soms niet mis te verstane bewoordingen (“geplagieerd”, “vol feitelijke onjuistheden en ongefundeerde aannames”) rekent Francke af met een aantal eerdere publicaties over dit onderwerp. Zo blijkt dat er bijna tien keer zoveel is buitgemaakt als tot nog toe werd aangenomen.

Bijna twintig jaar na zijn proefschrift over kaapvaart een eeuw eerder, levert Francke een vervolg, bijna vijfhonderd pagina’s (inclusief bijlagen) in een behoorlijk klein lettertype, gebaseerd op misschien nog wel meer minutieus archiefonderzoek in veelal nog nauwelijks bekende of onderzochte bronnen. Soms lijkt het ook wel wat op een proefschrift trouwens, met onaantrekkelijke kopjes als ‘begripsomschrijving’ en ‘vraagstelling en inhoud’ en een uitgebreide Engelse samenvatting. Het boek is thematisch ingedeeld, met een (chronologische) aanloop en vervolgens aandacht voor organisatie, maar ook de schepen zelf, hun kapiteins en de rest van de bemanning. Dat Francke zelf de nodige ervaring op grote zeilschepen heeft is te merken en zorgt dat het boek ondanks de enorme hoeveelheid (kwantitatieve) informatie toch veelal gaat over echte mensen die echt op zee waren.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boekenkrant

Boeken van deze Auteur:

Al die willen te kaap'ren varen

Geschiedenis van Zeeland