Ontdekkingsreis langs de talloze aspecten binnen de jazz
[Recensie] In opdracht van de Vlaamse radiozender Klara schreef Jazzkenner en auteur Karel van Keymeulen een boek met daarin opgenomen 50 iconische jazznummers voor alle moods. Gebruikmakend van een Spotify-afspeellijst neemt hij de lezer, tevens als luisteraar, mee door de vele aspecten van de jazzmuziek.
Het boek is op grootformaat uitgegeven door Borgerhoff & Lamberigts en oogt daarmee als een heus tafelboek. Het grote formaat maakt het onhandig om vast te houden, wanneer je wilt doorlezen en verder luisteren. En dat is wat de lezer wil. De vele stijlen binnen de jazz en de talloze subgenres creëren een ‘rupsje nooit-genoeg’ gevoel, waardoor je jezelf verrast door telkens nog een hoofdstukje en een nummertje te willen consumeren.
De uitleg per nummer is repetitief en daardoor kenmerkend, voorspelbaar en herkenbaar. Opvallend genoeg zijn dit woorden die werkelijk niets met de kenmerken van jazz te maken hebben. Naast een grofpixelige tweekleurige foto die de linkerzijde van de pagina’s vult, staat de informatie van de track op de rechterpagina. Na de kop met de titel en artiest, volgt een artikel over ‘wat hoor je’. Dit bevat een technisch verhaal over het aantal maten, de gebruikte instrumenten en technieken. Hier wordt veel jargon gebruikt, waarbij kennis van muziek randvoorwaarde is. En hier leer je tegelijkertijd alle ‘muzikale’ bijvoeglijke naamwoorden die er bestaan. Zo heb je swingende, walking, tintelende, laconieke, speelse, heldere, lucide, scherpe, intense, strakke, percussie-achtige, dissonante, soulvolle, bluesy, melodische, hypnotiserende, aanstekelijke, volle, dalende, ontspannen, en nog vele andere solo’s die hier worden gehoord en beschreven. Ik word er niet veel wijzer van, word er lacherig van en luister meer dan dat ik lees.
De daaropvolgende rubrieken ‘achtergrond’ en ‘over de muzikant’ ‘wist je dat’ en ‘opgemerkt’ zijn meer de moeite waard. Informatie over het ontstaan van de song en de ontwikkeling van de artiest. Opvallend is dat ook hier superlatieven in de vorm van bijvoeglijke naamwoorden schering en inslag zijn. De auteur moet een échte fan zijn. De meest interessante informatie staat echter verborgen tussen titel en ‘wat hoor je’. Hier vind je de kaders met de titel ‘van deze artiest’ en ‘in dezelfde sfeer’. Wat je als lezer wilt, is daar te vinden.
Het boek biedt een redelijk voorspelbare ontdekkingsreis langs de talloze aspecten binnen de jazz. Veel van de bekende namen komen langs en hier en daar ontdek je iets nieuws. Niets leuker om aan de hand van de informatie binnen de genoemde kaders meer van deze artiest te ontdekken of van dit subgenre, waardoor je jouw smaak kunt uitbreiden en vergroten. Aan beide zijden van de omslag wordt aandacht gevraagd voor de Spotify-afspeellijst die de basis is van dit boek. Jammer dat de link (QR-code) naar deze lijst vrijwel op de allerlaatste pagina van dit boek staat, net voor de inhoudsopgave die chronologisch een lijst vormt van songtitel en artiest. Dit maakt zoeken lastiger dan wanneer er was gekozen voor een alfabetische lijst van artiesten met paginanummers. Al met al een niet geheel geslaagde poging van een briljant idee.
De muziek is prachtig. Maar daar heb ik slechts een platenspeler of een Spotify-afspeellijst voor nodig. Voor het ontdekken van onbekende artiesten en sfeer-playlists biedt Spotify zelf ook uitstekende alternatieven, zonder gebruik van het boek te maken. De informatie in het boek was veelal te beknopt, te abstract en niet altijd even interessant. Voor de mensen die een eerste kennismaking met jazz overwegen is het een optie. Voor de ervaren luisteraar is de inhoud weinig verrassend en vernieuwend.
Ik geef het boek twee-en-halve ster. Mijn eerste halve ster in een recensie. Die halve ster is voor het idee om mensen te interesseren voor een ondergewaardeerd muziekgenre met een rijke historische waarde, voortgekomen uit de scheiding tussen de zwarte gemeenschap en de blanke overheersers. Alleen als eerbetoon naar hen die werden en worden onderdrukt, verdient jazz een prominente plek in ieders platenkast.
Persoonlijke songtekst:
‘Five, six, seven, eight
Come on babe, why don’t we paint the town?
And all that jazz
I’m gonna rouge my knees and roll my stockings down
And all that jazz
Start the car, I know a whoopee spot
Where the gin is cold but the piano’s hot
It’s just a noisy hall, where there’s a nightly brawl
And all that jazz
Skidoo
And all that jazz
Hotcha
Whoopee
And all that jazz’
(Catherine Zita-Jones & Renée Zellweger – ‘Chicago Musical – Overture ‘All that Jazz’)
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
