"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Alleen & Roadtrip naar nergens

Zaterdag, 31 december, 2022

Geschreven door: Barbara De Smedt
Artikel door: Roelant de By

Interview met Barbara De Smedt: “Natuurlijk zitten er in elk boek veel dingen van jezelf”

[Interview] De Vlaamse auteur Barbara de Smedt woont al jaren in Portugal. Af en toe komt ze een weekje naar België, zoals eind oktober waar ze aanwezig was bij het 1e Festival van het Spannende boek te Antwerpen. Aldaar heb ik met haar afgesproken voor een interview. Ze oogt veel kleiner dan je op grond van haar social media filmpjes zou denken ( “Ik heb mijn hoge hakken niet aan nu”, antwoordt ze gevat). Haar heerlijke, volle Vlaamse accent maakt haar afkomst duidelijk. “Ik ben hier in Antwerpen geboren en getogen, vlakbij deze plek waar we nu zitten.”

Uit jouw beide thrillers blijkt een groot verlangen van de (vrouwelijke) hoofdpersoon  om te reizen, om ergens anders te gaan wonen waar het minder druk en hectisch is. Dat moet wel autobiografisch zijn?

“Natuurlijk zitten er in elk boek veel dingen van jezelf. Ik ben niet voor niets enkele jaren terug met man en dochter naar Portugal verhuisd. De rust en de ruimte die je daar hebt is ongekend.”

Je maakt erg leuke filmpjes op social media. Op die van afgelopen week laat je jouw nieuwe schrijvershuisje zien.

Boekenkrant

“Daar ben ik ontzettend blij mee. Het is het guest house van een vriendin, ideaal voor me om in terug te trekken en te schrijven. Daarvóór deed ik dat gewoon thuis. Maar dat is niet ideaal, helemaal omdat mijn man ook thuis werkt. Dat geeft teveel afleiding. Nu breng ik mijn dochter naar school ‘s ochtends en rij meteen naar dat huisje. Ik ben dan lekker bezig tot het weer tijd is om haar van school te halen. Wanneer ik thuis kom, kan ik me met volle aandacht op mijn gezin storten. Dan heb ik het gevoel om weer terug thuis te komen. Dat had ik daarvoor niet want ik wás er al. Ik moet mijn grenzen bewaken.”

[lachend] Volgens mij ben je daar wel goed in.

[stellig} “Nee! Ik was dat juist niet. Ik probeer dat nu te leren. Mijn boeken Alleen en Roadtrip naar Nergens heb ik vrij snel geschreven. Met mijn volgende gaat dat langzamer. Ik heb echt focus nodig. Hoe moet ik dat zeggen? Mijn hoofd moet vrij zijn. Als er in mijn hoofd van alles anders zit, komt er geen boek uit. En de laatste tijd zat er teveel anders in mijn hoofd dan het boek. En dat vind ik erg, want ik geniet van dat schrijfproces. Dus was het noodzakelijk dat ik een plekje voor mijzelf kreeg. Gelukkig had een goede vriendin van mij een huis met een grote tuin met daarin dat schrijvershuisje. Op YouTube heb ik er een filmpje van neergezet. Daar kan ik lekker mijn eigen gang gaan.”

Voel je je een feministe?

“Jawel. Het feminisme is nodig en noodzakelijk, omdat er nog steeds geen gelijkheid is tussen mannen en vrouwen. Maar het is wel heel complex.”

In je nawoord van Alleen vertel je dat je zelf ook last van stalking hebt gehad. Gebeurt dat nog steeds?

[lachend] “Nee, ik ben voorbij de stalking leeftijd, zeg maar. Dat verandert gelukkig. Het was wel het meest extreme dat ik heb meegemaakt. Die man was mentaal niet oké.”

Dat zijn stalkers per definitie natuurlijk. Obsessieve types komen we regelmatig tegen in jouw beide boeken. Zo’n Oscar uit Alleen wordt door iedereen gepest en uitgekotst, behalve door Julie. En dan gaat hij uitgerekend háár terugpakken.

“Ja, net die persoon. Dat alle andere mensen hem hebben laten stikken, deed hem niets, omdat die mensen hem niets deden. Maar dat zíj hem had laten stikken, was voor hem verraad. Hij was obsessief verliefd op haar en wilde dat zij verliefd op hem zou zijn.”

Maar zij nam het alleen een paar keer voor hem op als hij gepest werd, maar was verder totaal niet met hem bezig. Zij had geen idee.

“Precies, juist omdat hij van haar meer verwachtte, veranderde zijn liefde voor haar in haat en wilde hij haar straffen.”

Je geeft beider perspectief mooi weer in je boek, waardoor je zelfs zijn motieven gaat begrijpen. Hoewel het natuurlijk gestoord is.

[lachend] “Natuurlijk is dat gestoord. Momenteel ben ik aan een vervolg bezig. Ik kan daar nog niet teveel over zeggen, want er kan nog van alles veranderen. Ik heb lang over het plot nagedacht.”

Overleg je dat dan met Sandra [de uitgever van Hamley Books, RdB]?

[aarzelend] “Niet direct, maar we hebben wel eens zitten brainstormen toen ik ergens vast zat. Dan opeens zegt ze iets waardoor ik meteen weer verder kan.”

Dat klinkt super. Dus je bent heel blij met jouw uitgever Hamley?

“Jaaaa , absoluut. Ze lepelt het niet voor, maar gooit gewoon wat ideeën op waarmee ik vrij kan associëren. Dat contact is heel toevallig ontstaan. Samen met mijn hartsvriendin Joke had ik Blauw geschreven [onder pseudoniem J.B.Ocean] en uitgebracht in eigen beheer. Sandra kreeg dat boek toevallig in handen via Valerie’s boekenblog. Zij nam contact met ons op en zei dat wij goed in haar fonds zouden passen. Hamley was toen pas opgericht. Ik heb heel veel geluk gehad. Nu zijn we met Alleen al bezig met vertalingen in het Engels en Frans. Dat is geweldig!”

Aan het begin, onder de opdrachtregel, staat een stukje tekst van Jacques Brel uit Ne me quitte pas. Dat blijkt heel erg toepasselijk op het boek te zijn. Hou jij erg van Franse chansons?

“Ja. Maar het is echt mijn vaders muziek. Fysiek lijkt mijn vader ook op Jacques Brel, in zijn jonge jaren. Ik heb daar zelf ook wat van meegekregen. [ze wijst op haar mond waar zich, net als bij Jacques Brel, een forse maxillaire protrusie laat zien] Het Franse lied, daar ben ik mee opgegroeid. Ne me quitte pas is een beeldschoon nummer, hartverscheurend. Ik luisterde daar ook naar tijdens het schrijven. Net als Oscar in mijn boek gaat dat nummer over een obsessieve liefde, iemand die zich er niet bij neer wil leggen dat het uit is.”

In jouw boek laat je dat van kwaad tot erger worden zodat die bezetenheid gigantische proporties aan gaat nemen.

“Oscar is ook heel alleen, net als Julie en ook Tom. Wat dat betreft had ik geen betere titel kunnen kiezen voor mijn boek. Die eenzaamheid is een gemeenschappelijk gevoel van mijn hoofdpersonen.”

“Ik had gedacht dat Tom zich in zijn eenzaamheid meer zou wenden tot Eloïse, Julie’s vriendin, maar je schrijft dat niet expliciet.”

“Het is een menselijke reflex om in tijden van grote crisis naar mekaar toe te kruipen. Dat had gekund. Vandaar dat ik op een gegeven moment Tom laat dromen over seks. Hij denkt dat het seks met zijn vriendin Julie is, maar de vrouw blijkt Eloïse te zijn, waar hij heel verward van wordt. Hij schrikt ervan dat zijn onderbewuste dergelijke gedachten naar boven brengt.”

[lachend] In die scène blijkt duidelijk dat het een vrouw is die het opgeschreven heeft, omdat je Tom laat wakker worden met een halve erectie, terwijl mannen in zo’n omstandigheid juist een enorme paal hebben.

[lachend] “Roelant, dit was mijn eerste boek! Mijn debuut! Ik heb nog zoveel moeten leren. En in die tijd wou Sandra eigenlijk geen seks in de boeken hebben. Nu komt ze daarop terug, maar toen was dat zo. Maar ik wou in mijn debuut toch wat verschillende dingetjes proberen.”

Dat is zeker gelukt. Erg slim om hem die verwarrende droom te geven.

“Tom is een vrij zachte man. Op deze manier laat ik een andere kant, een ander facet, van hem zien. Hij is een mens. Ze hebben vroeger al iets met elkaar gehad. De stap is klein. Maar in het boek gebeurt het niet, alleen de droom. Maar wat je er zelf als lezer van maakt achteraf staat je vrij.”

Je schrijft, ik citeer: Misschien is dat wel de grootste straf, niemand hebben om tegen te praten… Ik dacht altijd dat ik prima alleen kon zijn, was dat een illusie?

“Julie is heel extravert, ik ben dat niet. Kijk, je kunt ervoor kiezen om alleen te zijn, maar gedwongen alleen zijn, zonder uitzicht is vreselijk. Ik heb dit boek geschreven ten tijde van de eerste corona lock down. Dat hielp me om iets van het gevoel te krijgen om gedwongen in een situatie terecht te komen.”

Je schrijft dat het achteraf makkelijk te beoordelen is of iets goed of fout was. En je doelt dan specifiek op de opvoeding van kinderen.

“In gezinnen is eigenlijk niemand opgewassen voor de taak van de opvoeding denk ik. We moeten dat allemaal al doende leren. Er is geen handleiding voor. En sommige mensen die voor die taak staan, kunnen het niet. Als we in de maatschappij waarin we leven niet voldoende vangnet hebben om dergelijke kinderen op te vangen, en niemand weet wat er precies achter die voordeur gebeurt, is dat potentieel gevaarlijk. Dan kan er heel veel misgaan. Dan kunnen er types als een Oscar ontstaan.”

Heb jij broers of zussen?

“Ik heb één jongere broer. Mijn ouders zijn beide intellectueel. Dat zijn niet de beste ouders voor jonge kinderen. Ze spelen niet. Ze zorgen wel, maar het zijn niet de warmste mensen. Er is wel liefde, maar die wordt niet fysiek getoond naar de kinderen toe. Maar ze deden hun best. Ze lazen wel heel veel. Mijn passie voor lezen heb ik echt van hen overgenomen.”

In jouw boeken schrijf je nergens iets over het geloof. Dat speelt geen rol in jouw leven?

“Dat geloof is niet aanwezig. Intellectuele ouders, hè. Mijn vader is van het jezuïetencollege geschopt. Te veel vragen. Ik noem mijzelf geen atheïst. Ik ben wel bezig met spiritualiteit. Er is meer dan wat we zien.”

In jouw boek Roadtrip naar Nergens laat je geregeld die libelle terugkeren.

“Absoluut, dat ben ik óók. Zweverig? Dat valt wel mee, maar ik heb de neiging om betekenis te zoeken achter dingen. The meaning of life. Die libelle. Ik heb dat zelf met lieveheersbeestjes. Net als mijn grootmoeder, die was ook dol op die beestjes. Toen ik een keer haar graf ging bezoeken, kwamen er drie lieveheersbeestjes op mij zitten. Nou mag je zeggen dat het toeval was, dat het het juiste seizoen was, dat kan allemaal zo zijn. Maar voor mij was dat mijn grootmoeder die me zei: hallo, ik ben er nog, I’m with you. Ik wíl dat ook geloven. In God geloof ik niet, maar wel in een universum dat wij niet begrijpen. Dat enorm en prachtig is en waar alles energie is. Het is één grote energie soep waarin wij zwemmen, dus alles is verbonden. Ook dood en leven.”

Voor het eerst gepubliceerd in Bazarow Magazine

Boeken van deze Auteur:

Roadtrip naar Nergens