Voorbeeldig gedrag smaakt zelden goed
[Recensie] Ida Simons was tot voor kort een verborgen talent in de Nederlandstalige literatuur. Dankzij Cossee’s heruitgave van een Een dwaze maagd en In memoriam Mizzi en talrijke vertalingen staat ze weer op de literaire landkaart. Als water in de woestijn is een bundeling van onuitgegeven en onafgewerkte verhalen. Is de uitgever deze keer niet te ver gegaan in zijn publiceerlust, vraag je je dan als lezer af. Maar onze vrees bleek al snel ongegrond.
Het eerste deel van het boek draait rond het titelverhaal: de jonge naïeve Liza Miller moet door een mislukt evenement van haar tante geld ophalen bij rijke huizen. Zo ontmoet ze de merkwaardige familie Raiding. Geheel toevallig maakt ze een opmerking over een dameskraag, waardoor ze prompt gepromoveerd wordt tot modeontwerpster. Toch moet ze volgens meneer Raiding opletten met al te lichtzinnig gepalaver in modebladen en invloeden van een slechte geliefde. In een droge, woestijnachtige omgeving smaakt zelfs een vervuilde waterbron op het eerste gevoel immers als helder water.
Die gedachte vormt de rode draad van alle verhalen in dit boek, zoals Annelies Verbeke scherp opmerkt in het nawoord. In Puck wordt namelijk meesterlijk aangetoond hoe meeslepend een vergiftigde liefde kan zijn. De dame in kwestie wordt hopeloos verliefd op haar Franse neef Gilles (de naam doet denken aan de beruchte snoodaard Gilles de Rais) en blijft verder onverschillig bij de gruwel van de oorlog.
Gelukkig wegen Simons’ verhalen nooit al te zwaar door. Haar mix van ernst en ironie zorgen voor een pittige, speelse en directe stijl die enigszins doen denken aan Jane Austen of Willem Elsschot. De schrijfster blinkt vooral uit in het schetsen van karakters. Sommige scènes lijken wel schilderijtjes die tot leven komen: “Iemand die Truida gezien had, kon geloven aan het zestal borsten waarmee Rubens de vruchtbaarheid uitbeeldde.”
De verhalen vertonen een indrukwekkende samenhang en vloeien als het ware in elkaar over. De inleiding van Pierre H. Dubois onderstreept misschien iets te veel de paralellen met Ida Simons’ leven en haar verhalen, maar is verder een aangenaam welkomstwoord voor de lezer en plaatst de verhalen ook in een breder kader.
Simons schrijft verrassend en wars van alle clichés. Liefdesrelaties zijn haast altijd problematisch, boosaardige personages zijn begiftigd van voorbeeldige manieren, terwijl kinderen met een deugdelijke opvoeding zich doodvervelen in hun beschermde omgeving. Want goed gedrag heeft steeds een bittere en teleurstellende nasmaak, als water in de woestijn.
—
Eerder verschenen op de Cutting Egde
