Nederlanders in Brazilië
[Signalering] In het werk van Michiel van Groesen staat de projectie van een koloniale plek in de 17de eeuw centraal: Nederlands-Brazilië, dat zich in de Nederlandse verbeelding van utopische kolonie tot een plaats des onheils ontwikkelde.
Recife, gelegen aan het meest oostelijke deel van de Braziliaanse kust, was van 1624 tot 1654 een Nederlandse, protestantse kolonie. In 1654 namen de katholieke Portugezen het roer over. Van Groesen geeft een hele eigen draai aan dit verhaal. Hij blijft namelijk in Amsterdam en laat zien hoezeer de opkomst en ondergang van Nederlands-Brazilië leefde in het Amsterdamse publieke bewustzijn. Dertig jaar lang was Brazilië ’the talk of the town’, om daarna echter al snel vergeten te worden. Deze situatie werd gestimuleerd, en misschien wel gecreëerd, door slimme drukkers op de Amsterdamse markten.
Van Groesen laat overtuigend zien hoe zij snel de binnenkomende informatie uit Brazilië omzetten in nieuws en hoe op straat werd besproken of Brazilië nu wel of niet verlaten moest worden naarmate er steeds meer berichten binnenkwamen van chaos onder de kolonisten en spanningen met de Portugezen. Als maritiem- èn boekhistoricus kan Van Groesen uitstekend overweg met dit type bron en zijn mooie studie reikt verder dan Brazilië. Hij laat vooral zien hoe snel nieuws en geruchten zich verspreidden in de vroegmoderne Atlantische wereld.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
