Melancholieke lofzang op het diepe Spaanse zuiden
[Recensie] In Andalusisch logboek is Stefan Brijs twaalf hoofdstukken gids van een bijzondere reis door Andalusië. Dit is geen reis zoals in de reisboekjes, maar een zoektocht naar wat was en wat is geworden. De maanden worden seizoenen, rode draad is de natuur. Kunst, religie, historie, politiek en maatschappij vormen de andere elementen die de maanden verbinden. In 2014 verhuisde Brijs naar Loma León, een gehucht in de bergen ten oosten van Málaga. Met een nieuwsgierige en kritische blik geeft de auteur zijn visie op dit arme deel van Spanje. De tochten maakt hij vanuit z’n woonplaats, de verhalen komen tot stand in zijn schrijfhut met panoramisch uitzicht.
Een beschrijving van zomaar een gebeurtenis in zijn woonomgeving: “Dan verschijnt het tuig ook in beeld, achteraan de kar met het blauwe zeil, voorin op de bok de man, een tree lager zijn vrouw, allebei hebben ze de gestalte en het vriendelijke gezicht van ossen.”
Tradities
Als ingezetene van Andalusië dien je mee te doen aan tradities, zo wordt in heel Spanje het nieuwe jaar ingeluid door op elke klokslag een druif te eten, geluk voor 12 maanden. El Gordo, (de dikke) is de kerstloterij waarop allen die loten gekocht hebben hopen op geluk! Hilarisch is het verhaal over de postbode, hij heeft een grote bestelbus, maar vertikt het pakketten te bezorgen. Brieven wel, maar pakjes moeten afgehaald worden in het dorp. Dit heeft allemaal te maken met gewoontes en inburgeren, leer de mensen kennen, dan komt de service vanzelf.
De auteur verslaat de impasse waarin de politieke partijen zich bevinden met verve. De strijd tussen de partijen onderling, het touwtrekken om de macht en vooral de weigering te bewegen leidt tot verlamming en herverkiezingen. Ook de lokale bevolking laat Brijs spreken in z’n beschouwingen. Opvallend is dat deze mensen de tering naar de nering zetten en ondanks de crisis gewoon doorgaan. Zo werd er in de zomer een nieuwe schrijfhut gebouwd en de werklieden maakten lange dagen met weinig pauzes, zonder morren.
Kunst
Veel aandacht is er voor de kunst. De auteur is eerlijk in zijn oordeel, kitsch wordt herkend en benoemd. De parels die overblijven krijgen alle aandacht en de ontroering bij het zien van een mooi schilderij is authentiek. De foto van de omslag, Spanish landscape with Mountain geschilderd door Dora Carrington ca 1924, maakt indruk op de schrijver. Hij besluit het uitzicht dat de schilderes tot voorbeeld gediend moet hebben op te zoeken. Hij vindt het niet. Wel wordt hij door een barman attent gemaakt op vier piepkleine figuurtjes op het doek, het blijken ezels en mensen te zijn. Een ontdekking van een intieme levensschets, een zelfportret.
De natuur heeft een prominente plek Andalusisch logboek. Veel aandacht voor (roof)vogels en hun gedrag. Zo was de auteur eens getuige van een mythisch schouwspel waarin een slangenarend en een vuistdikke, twee meter lange slang met elkaar in gevecht waren. Ook de schaduwkant wordt belicht, het landschap verandert door op grote schaal producten in kassen te telen en door lukraak te bouwen. Gelukkig is er ook besef dat natuur behouden moet blijven, Parque Naturel de Cabo de Gata-Níjar kreeg dertig jaar geleden de status van beschermd natuurgebied.
Nog een pareltje over de steenuil die op de achterzijde van z’n kop valse ogen en een vals gezicht heeft: “Pas wanneer hij zijn kop honderdtachtig graden draait, zie ik zijn echte ogen, rond en geel als de volle maan.”
Andalusisch Logboek is een boek om van te genieten, zoals gezegd geen reisboek, maar een impressieboek met een schat aan wetenswaardigheden. Brijs geeft ook nog interessante tips op het gebied van literatuur over de Spaanse burgeroorlog en van auteurs die een band hebben met Andalusië.
—
Eerder verschenen op metdeneusindeboeken.blogspot.nl
