De verzinsels van de opperbevelhebber
De Amerikaanse veteraan-journalist Bob Woodward geeft in zijn nieuwe boek Fear een ongekend gedetailleerde beschrijving van het chaotische Witte Huis van Donald Trump. We volgen Trump tot in de slaapkamer. Verontrustend, maar ook heerlijk materiaal voor de politieke junkies.
[Recensie] Wie nog verlegen zit om omschrijvingen van de 45-ste president van de Verenigde Staten, kan in het boek van Bob Woodward terecht. Positief zijn die karakteriseringen, uit de mond van naaste medewerkers van Donald Trump, echter niet. Hij is een idioot, een leugenaar, hardleers, chaotisch, eigenwijs, een groot kind en ga zo maar door.
Dit is onderdeel van de ruige omgangsvormen die Trump heeft meegebracht. Trump blaft zijn medewerkers af, speelt ze tegen elkaar uit, bedriegt ze en houdt zich niet aan zijn afspraken.
Chaos-management
Het beeld dat (ook) uit dit boek opstijgt is dat de medewerkers, van secretarissen tot ministers, hun uiterste best moeten doen om te zorgen dat de boel niet verder uit de hand loopt. Het is chaos-management in het Witte Huis.
Want Trump ondermijnt de traditionele politiek van de Verenigde Staten, luistert niet naar advies en zijn tweets dreigen zelfs oorlog uit te lokken. Woodward vertelt dat Trump erover dacht om te tweeten dat de familieleden van Amerikaanse militairen uit Zuid-Korea zouden worden gehaald. Volgens inschattingen van zijn eigen militairen zou de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un dat als een aankondiging van een oorlog zien. De tweet werd niet verstuurd.
Handtekening
Woodward is uiteraard bekend van de Watergate-onthullingen, maar ook van een reeks boeken over de laatste acht Amerikaanse presidenten. Voor dit boek sprak hij met vele getuigen, meestal off-the record. Zijn belangrijkste bronnen lijken vlak bij het vuur te hebben gezeten. Een hoofdrol speelt Rob Porter, de stafsecretaris van Trump. Hij was de man die de stukken op het bureau van Trump organiseerde. En soms hield dat in dat hij stukken wegnam, voordat de president daar zijn handtekening onder zou zetten.
Het boek is een bijna dag-tot-dag verslag van de manier waarop het Witte Huis omging met bepaalde dossiers. Naast Noord- en Zuid-Korea komt vooral zijn omgang met handel en zijn verhouding met andere belangrijke buitenlandse onderwerpen uitgebreid aan de orde. Trump stond herhaaldelijk op het punt allerlei handelsverdragen op te zeggen, maar werd daar op het laatste nippertje van weerhouden. Met het leger is zijn verhouding ambivalent, aan de ene kant omringt hij zich met oud-generaals (Mattis, Kelly, McMaster), aan de andere kant foetert hij de generaals uit vanwege de eindeloze oorlogen in Afghanistan en Irak. Een paar soldaten zouden het beter doen.
Helden
Woodward heeft een beetje de pech dat zijn boek na Fire and Fury van Michael Wolfe komt. Voor een groot deel komt het beeld uit de twee boeken overeen, met de chaotische en bijna niet te sturen Trump als hoofdpersoon. In Fire and Fury waren Steve Bannon en Ivanka Trump de belangrijkste rollen en dat gaf het boek veel van zijn smeuïgheid. In Angst zijn de wat gematigdere functionarissen, zoals minister van Defensie Mattis en economie-adviseur Gary Cohn, de helden. Zij zorgen ervoor dat de boel niet ontspoort. Maar ze zorgen er in feite ook voor dat de gekozen president van de Verenigde Staten zijn beleid niet kan uitvoeren.
De gebeurtenissen zelf vormen in dit boek het verhaal. Hij volgt de verslagen van zijn bronnen nauwgezet, wat ook wel tot herhaling leidt. Woodward heeft er geen plot of drama overheen gelegd. Hij noemt angst de manier waarop Trump regeert, maar ook dat is zeker geen overheersend thema in het boek. Woodward wil vooral laten zien wat hij weet. Daardoor zijn de bronnen wel eens leidend en mist er structuur in het verhaal. Voor de liefhebber van politiek-van-binnenuit is er echter veel te genieten.
Eerste schets
Angst is echt een eerste schets van de eerste jaren van het presidentschap van Trump, waarvan nog niet weten hoe dat gaat uitpakken. De allergrootste rampen zijn tot dusver uitgebleven, de economie zit mee en de handelsoorlogen lijken daar nog weinig invloed op te hebben. Donald Trump heeft een paar belangrijke verdragen opgezegd, maar impulsen om bijvoorbeeld de Navo op te blazen zijn onderdrukt.
In een telefoongesprek met de auteur zei Trump te verwachten dat het boek van Woodward wel weer negatief zou worden. En dat klopt wel, over Trump staat er weinig positiefs in. Hij is wel goed in het troosten van familieleden van omgekomen militairen. Aan de telefoon zegt hij dat hun familielid een fantastische leider was, dat hij of zo geliefd was, want dat staat in de documenten die hij voor zich heeft. Het enige punt is dat het dit soort dingen er helemaal niet instaan. Dus ook de troostende woorden van de opperbevelhebber zijn op verzinsels gebaseerd.
—
Eerder verschenen op Boekenstrijd
