Kameraden voor altijd.
[Recensie] Band of brothers is vooral bekend geworden door de tiendelige tv serie van Steven Spielberg en Tom Hanks die een aantal jaren geleden werd uitgezonden. De lotgevallen van de Easy compagnie, het 506e regiment van de 101e luchtlandingsdivisie worden in deze serie realistisch – en dus ook met het nodige oorlogsgeweld – in beeld gebracht. Het boek volgt deze mannen vanaf hun opleiding tot de landing in Normandië, vervolgens het Ardennenoffensief, de bevrijding van Nederland tot de verovering van Hitlers adelaarsnest. Met elkaar is dit een tijdspanne van drie jaar.
Stephen Ambrose probeert de sfeer van de opleiding en de grimmige sfeer van het oorlogsgebied weer te geven en is hier aardig in geslaagd al blijft de beschrijving in het geheel genomen toch wat feitelijk en daardoor aan de oppervlakte. Het verhaal is daardoor toch wat een aaneenschakeling van gebeurtenissen. Wel is er de nodige aandacht voor de gemoedstoestand van de soldaten, hun onderlinge verhoudingen, de sterke band van kameraadschap, hun doorzettingsvermogen en hun geldingsdrang om onderscheidingen te behalen.
Market Garden
Hoewel de nadruk ligt op een verslag van oorlogshandelingen, is er hier en daar ook enige analyse zoals bij Market Garden:
“In breder verband gezien was het probleem van Market Garden dat het offensief plaatsvond op een veel te smal front. De poging om via een heel smalle corridor tot over de Rijn door te stoten was uiterst kwetsbaar voor flankaanvallen” (p. 131).
Er waren mensen die de risico’s van Market Garden onderkenden maar hun bezwaren werden niet voldoende meegewogen. Ook werd de gevechtskracht van de Duitsers onderschat en was de coördinatie tussen de Britse tanks en de Amerikaanse infanterie niet goed. De smalle toegangsweg – met de bijnaam ‘Hell’s way – was voor de logistiek ook onvoldoende. Ook in het Ardennenoffensief werd het Duitse leger onderschat; men ging er teveel vanuit dat de Duitsers hun verlies zagen aankomen. “Door de slag om de Ardennen werd de 101e Luchtlandingsdevisie een legende” (p. 207).
Mensen in en na de oorlog
Soms zijn er ook beschouwende passages zoals deze:
“Oorlog is de wereld op zijn kop. Volslagen vreemden doen hun uiterste best om jou te doden; als hun dat lukt worden ze niet gestraft omdat ze mensen van het leven beroofd hebben, maar worden ze beloond, geëerd en geroemd” (p. 190).
Opvallend is dat de mannen zich op een bepaalde manier met de Duitsers verwant voelen:
“Soldaten zagen goedkeurend dat Duitsers de ochtend nadat de strijd geëindigd was puin begonnen te ruimen en vergeleken dat met Frankrijk, waar nog niemand de moeite had genomen de rommel op te ruimen” (p. 235).
Een hoogtepunt is de verovering van Berchtesgaden:
“… symbool van Hitlers waanzinnige machtsdrift én het bood de beste kans op oorlogsbuit van heel Europa” (p. 251).
De sfeer na de capitulatie is duidelijk anders: veel drankgebruik, plunderingen maar ook rust. De terugkeer naar huis gaat via een puntensysteem en de mannen spannen zich in om aan het minimum aantal punten te komen. Het laatste hoofdstuk gaat over de periode na de oorlog tot 1991 en beschrijft de levensloop van de overlevenden.
Stephen Ambrose schreef eerder De overwinnaars. Hij is oprichter van het Eisenhower Center en directeur van het D-Day museum in New Orleans. Dit is de 18e druk van Band of Brothers sinds het boek in 2010 voor het eerst in het Nederlands verscheen.
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
