Zeeuwse blik op de Roaring Sixties
[Recensie] Een tijdsbeeld dat een gezicht krijgt door een personage te laten meemaken hoe het was of zou kunnen zijn is vaak een mooie manier kennis te maken met zo’n periode. Zo ook in deze roman waarin we meelopen met Saar (Sari), een Zeeuwse tiener die opgroeit in een conservatief nest en door een vakantieliefde haar leven volledig ziet veranderen. Het boek heeft een uitnodigende omslag met kleuren die passen bij de jaren ‘60 en ook het meisje met haar bloemenkrans om het hoofd maakt het hippie-gevoel helemaal af.
De setting is een dorp in Zeeland, waar Saar met haar ouders leeft. Het strand is dichtbij en het toerisme is in opmars, langzamerhand verandert het kleine dorp. Nieuwigheden zoals televisie, een koelkast en campings zorgen voor luxe, comfort en een dorp dat groter wordt. Opmerkelijk is de sterke verzuiling die in die tijd nog vanzelfsprekend was. Zo speelde een katholiek kind meestal niet met een protestant vriendje, maar dit gebeurde wel met Saar en de ‘paapse’ Marianne. Ook het verschil in stand is opmerkelijk, Mariannes vader is huisarts en bezit een prachtig huis, Saar woont met haar ouders veel eenvoudiger. Emancipatie is hier ver te zoeken.
“’Johanna,’ klinkt het vanuit de voorkamer.
Ik bijt op de binnenkant van mijn onderlip en zucht onbedoeld luid. Betrapt kijk ik opzij. Maar mijn moeder glimlacht en geeft me een knipoog. ‘Hij werkt zo hard.’
‘Voor ons’, voegt ze er nog aan toe.
‘Voor ons’, herhaal ik. Ik pak de laatste pan van het afwasrek en gebaar. ‘Ga gauw.’”
De hoofdstukken krijgen allemaal hun eigen motto mee in de vorm van een stukje songtekst uit een hit. De liedjes zijn zorgvuldig gekozen bij het onderwerp en achterin het boek staat waar de lijst met de songs te beluisteren zijn. De muziek brengt je in de juiste stemming waarin dit verhaal gelezen moet worden. De maatschappij bevindt zich op een kantelpunt, jongeren laten van zich horen en willen verandering, ook Saar komt in aanraking met een jongen die kritisch is op hoe de maatschappij is ingericht. Kortom alle ingrediënten zijn aanwezig voor een omwenteling en Saar staat in het centrum van deze storm, ze maakt aan den lijve mee wat het betekent buiten de lijntjes te kleuren.
In een rap tempo komen relevante thema’s aan de orde zoals de rol van de vrouw ten opzichte van de man, de al genoemde klassenverschillen en verzuiling, de tegenstelling stad – platteland, instituties versus studenten en de vrouwenemancipatie met hun ludieke acties, als Dolle Mina’s eisen ze het recht op “Baas in eigen buik”.
Het boek is zeer onderhoudend geschreven en leest als een pageturner. Het is van tijd tot tijd wel erg geromantiseerd, zoals ze haar weg in Amsterdam vindt bijvoorbeeld, menig ander jonge vrouw zou in de goot beland zijn. De herkenning van zaken die besproken worden wekt nostalgische gevoelens op. Wat te denken van het tv programma Farce Majeure, daar bleef je voor thuis! Voor wie dit programma niets zegt:
“Farce Majeure was een komisch, satirisch en muzikaal Nederlands televisieprogramma van de NCRV met Alexander Pola (1914-1992), Fred Benavente (1926-2005), Ted de Braak (1935), Jan Fillekers (1938) en Henk van der Horst (1939). De muziek van veel liedjes was van Harry Bannink (1929-1999).De eerste reeks uitzendingen liep van 17 september 1966 tot 1976. Een tweede reeks liep van 1983 tot 1986.De titel is een woordspeling met de Franse term force majeure, dat overmacht betekent. Maar farce betekent in het Frans scherts, of mop, dus farce majeure betekent supermop.”(Wikipedia)
Hoe Saar uiteindelijk haar weg vindt na alles wat ze meemaakte, hoe ze zich probeerde te bevrijden uit het Zeeuwse net, is allemaal te lezen in Barsten. De titel komt regelmatig terug in het boek, tenslotte moet het mooie plaatje, de schone schijn, ooit ontmaskerd worden en dat gaat met vallen en opstaan. Voor wie graag een toegankelijk boek met inhoud leest en houdt van een blik op de jaren ‘60 -’70 is dit een heel fijne roman.
—
Eerder gepubliceerd op Metdeneusindeboeken
