Journalist Paustovski vindt het stiekem enorm interessant dat hij in een roerige tijd leeft
[Recensie] Vorig jaar las ik het prachtige eerste deel over de jeugd van Konstantin Paustovski en het indrukwekkende tweede deel over zijn studententijd (waarin amper wordt gestudeerd). Het derde deel van zijn autobiografie is getiteld Begin van een onbekend tijdperk en speelt zich af in 1917, tijdens de Russische revolutie. De mensen leven in enorme onzekerheid over de meest basale dingen: waar haal ik vandaag eten vandaan en hoe veilig is de plek waar ik nu woon? Paustovski vertrekt op een gegeven moment van Moskou naar de Oekraïne, waar zijn zus en moeder al naartoe zijn gevlucht. Zijn reizen leveren ongelooflijke verhalen op, bijvoorbeeld hoe het was in een goederentrein die in 18 dagen van Kiev naar Odessa reed. Ik heb even opgezocht hoe lang dat is: amper 500 kilometer. Maar in oorlogstijd mag je al blij zijn als je zo’n rit overleeft. Paustovski lijkt het geen probleem te vinden om steeds te verhuizen, maar er is een grens: hij gaat niet buiten Rusland. Hij houdt van zijn enorme, uitgestrekte land, al is het er zo zwaar en gebeuren er absurde dingen. Als het fictie was, zou het ongeloofwaardig zijn, zo vaak ontloopt hij de dood op het nippertje.
De jonge Paustovski vindt het stiekem enorm interessant dat hij in zo’n roerige tijd leeft. Dat geeft immers veel inspiratie om zijn grote droom waar te maken: schrijver worden. Al bekent hij ook dat de teksten die hij in die tijd schreef nog niet zoveel voorstelden. Hij werkt voor verschillende kranten, waarvoor hij soms zelf stukken schrijft en soms artikelen van anderen redigeert. Daar is veel onzin bij; nepnieuws is van alle tijden. De chaotische situatie in het land zorgt ervoor dat niemand weet wat waar is.
Paustovski zegt dat hij erg verlegen is, wat niet handig lijkt voor een journalist. Toch legt hij allerlei contacten met aparte figuren, waar hij dan weer mooie verhalen over kan vertellen. Er zit niet echt een duidelijke lijn in het boek, al is het wel redelijk chronologisch verteld. Het is een opeenvolging van gebeurtenissen en anekdotes. Ik lees het niet zo vlot en het voelt soms moeizaam, al komt dat misschien doordat ik veel andere dingen aan mijn hoofd heb. Paustovski schrijft lange zinnen en kiest mooie woorden, die geweldig goed vertaald zijn door Wim Hartog. Een aantal keren zit ik met een grote glimlach in de trein te lezen, want humor heeft hij zeker. Dat maakt de nare oorlogsverhalen toch om door te komen. Deel vier ligt alweer klaar!
—
Eerder verschenen op Lalagè leest
