Humoristische herinneringen en melancholieke mijmeringen
[Recensie] De inmiddels hoogbejaarde Margaret Atwood werd wereldberoemd doorAlias Grace en de Netflixhit The Handmaid’s Tale. Ze publiceerde naast vele romans ook enkele verhalenbundels en die laatsten bevielen mij zeer, vooral door de luchtige toon en het gevoel voor humor. Je struikelt in Atwood’s verhalen bijkans over de briljante observaties en opmerkingen zoals “Her only discoverable ambition as a child was to be able to fly, and much of her later life has been spent in various attempts to take off” uit Bluebeard’s Egg. In haar optredens doet ze door haar snedige en soms brutale antwoorden enigszins denken aan Annie M.G. Schmidt. Onlangs verscheen een nieuwe bundel met verhalen onder de ironische titel Babes in the Woods, ofwel, in de niet minder ironische Nederlandse versie Besjes in het Bos.
Beslommeringen van de oude dag
De humor heeft Atwood ondanks de ongetwijfeld nodige lichamelijke gebreken en het recente verlies van haar man gelukkig niet verlaten. Sterker nog, de auteur heeft een nieuwe bron voor haar ironische bespiegelingen gevonden: de beslommeringen van de oude dag. Ongeveer de helft van de verhalen gaat over het leven (of de herinneringen van vroeger) van het bejaarde echtpaar Nell en Tig, waarin we ongetwijfeld voor een belangrijk deel het leven van Atwood en haar man mogen herkennen. In het eerste verhaal gaan ze als hoogbejaard stel op een cruise, niet als gasten, maar om er lezingen te geven, en daarom moeten ze vooraf een EHBO-cursus volgen. Genoeg stof voor de auteur om haar ironie vrij baan te geven zoals over het verraderlijke geheugen:
“Er zijn poorten in de ruimtetijd, ze openen en sluiten zich als kleine kikkerbekjes. Daar gaan dingen in, ze verdwijnen gewoon, maar dan komen ze zonder aankondiging ineens terug.”
Naast de Tig en Nell verhalen zijn er een aantal losstaande zoals een gefingeerd interview met de dode George Orwell, een monoloog van Hypatia van Alexandrië, een dystopisch toekomstverhaal, een verhaal verteld door een slak en meer. Heel prettig leesbaar door dezelfde luchtige toon als de Nell en Tig verhalen, maar ik geef toch de voorkeur aan de laatste soort.
Luchtige, ironische toon
Zoals gezegd kenmerkt de stijl van Atwood zich door de luchtige, ironische toon, die mij soms aan de stijl van Sylvia Witteman deed denken. De auteur heeft een goed gevoel voor humor die ze in allerlei situaties herkent en is, zoals alle humoristen, een uitstekend waarnemer van de mens en zijn gedrag. Verder schrijft Atwood eenvoudig, zonder hoogdravende taal of gecompliceerde constructies. Wat ze schrijft, is altijd helder en raak, ook in de prima vertaling van Lidwien Biekmann.
Besjes in het Bos is een uitstekende introductie tot de verhalen van Margaret Atwood en een leuke afwisseling voor wie de zwaardere toon van haar romans even achter zich wil laten.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
