850 jaar geschiedenis in 25 verhalen
[Recensie] Door de Allerheiligenvloed van 1170 ontstond uiteindelijk de Zuiderzee, door auteur Arie Kok treffend het drukste verkeersplein van Europa genoemd: hier voeren schepen van de VOC en de WIC, hanzekoggen die de verbinding tussen de Oostzee en de IJssel verzorgden, vissersschepen en beurtschippers die dagelijks passagiers transporteerden tussen Harderwijk en Volendam, en van Harlingen naar de Waddeneilanden. Kunstenaars lieten zich omstreeks 1900 door de visserijcultuur en klederdrachten rondom de Zuiderzee inspireren.
Arie Kok biedt een levendig en indringend beeld. Ieder verhaal maakt het karakter van deze binnenzee en zijn gemeenschappen duidelijker: met de rug naar het land gekeerd hadden ze elk hun ei[1]gen karakter, maar ze leken ook op elkaar, omdat de bevolking overal een verwant dialect sprak en van de visserij en zeevaart bestond. Het verhaal over de VOC in Enkhuizen laat zien dat de vrouwen van de zeevaarders de échte Zuiderzeebewoners waren: hun mannen waren langer in de Oost dan thuis in Enkhuizen. Verrassend is het verhaal van de verlate reformatie van het eiland Urk: het werd pas in 1660 protestants, onder druk van eigenaar Amsterdam.
Kok vertelt op smakelijke wijze verhalen die al eerder zijn verteld of opgeschreven, maar dat geeft niet: in deze samenhang en voorzien van context maken ze goed invoelbaar hoe de Zuiderzeegemeenschappen functioneerden. Kok vermeldt zorgvuldig zijn bronnen en geeft een literatuuroverzicht voor verdere lectuur. En wie wil weten hoe het na de bouw van de Afsluitdijk in 1932 verder ging, kan terecht in het al even boeiende Eens ging de zee hier tekeer. Het verhaal van de Zuiderzee en haar kustbewoners, van Eva Vriend.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
