"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Blauw hout

Zaterdag, 24 augustus, 2019

Geschreven door: Onbekend
Artikel door: Miriam Grootscholten

Congo is een roofdierenland

Congo is een roofdierenland. Dit is de conclusie van Roland Verbiest na een jaar ondernemen. Zijn transportbedrijf komt niet van de grond omdat containers leeggeroofd worden en zijn eigen vaste werknemers hem blijken te besodemieteren. Maar van opgeven is geen sprake, Verbiest houdt zich vast aan de overtuiging dat er meer moet zijn dan deze gekkigheid.

[Recensie] Roland Verbiest was jarenlang evenementenorganisator in Den Haag. Hij is ondermeer de man achter de Haagse Koninginnenach en de HaShiBa, de Haagse Schilderswijk bazar. Als deze loopbaan op zijn eind is, komt zijn broer met het voorstel een transportbedrijf te beginnen in Congo. Zijn broer is daar dan al een aantal keren geweest voor zijn werkgever KPMG en hij ziet mogelijkheden. Helemaal vreemd is Congo niet voor de broers: vader Verbiest werkte er vijftien jaar en Roland beleefde er de eerst drie jaar van zijn leven. Er wordt niet lang over nagedacht, Congo lonkt.

Congo is zo groot als Europa maar komt er in de literatuur karig vanaf. Natuurlijk is er het machtige boek van David Van Reybrouck, zijn er meerdere titels van Lieve Joris, Joseph Conrads Into the heart of Darkness en wat titels die in de marge zijn verschenen. Congolese auteurs worden nauwelijks vertaald in het Nederlands. Wel vertaald is de zinderende roman Tram 83 van Fiston Mwanza Mujila (eerder besproken in deze rubriek).

Congo is sinds 1960 onafhankelijk: België was vanaf 1908 kolonisator en heeft zich al die jaren aan de vele bodemschatten verrijkt. De veelbelovende eerste president Patrick Lumumba werd al in 1961 vermoord; vervolgens kwam Mobutu aan de macht die weer opgevolgd werd door Laurent Kabila en de nu zittende Joseph Kabila. Congo is een enorm rijk land wat bodemschatten en vruchtbare grond betreft maar de levensstatus van de bevolking is een van de beroerdste ter wereld.

De onderneming van de Haagse broers gaat niet van start onder een gunstig gesternte. Broer Patrick bereidt de vracht voor in Nederland: vrachtwagens met in de laadruimtes allerhande materiaal dat nodig is. In de haven moet er gecontroleerd worden en meerdere keren is werkelijk alles wat waarde heeft, gestolen. Zelfs als Verbiest er bovenop gaat staan, ziet hij dat van alles gewoon meegenomen wordt, in zakken en onder kleren. Het lijkt onmogelijk iemand te vinden die te vertrouwen is. Dit is dan nog maar aan het begin van het transportbedrijf. In de eerste twee jaar wordt hij bestolen, bespeeld, aangevallen, opgepakt en hij kan op een gegeven moment niet anders concluderen dan dat hij een trauma heeft opgelopen. Hij kan Congo ook niet ontlopen, hij woont niet zoals de medewerkers van NGO’s in een airconditioned appartement, die Congo vanachter een hek of vanuit hun sunshielded 4×4’s meemaken. Hij woont in een container op zijn bedrijfsterrein met de Congolezen.

Boekenkrant

Bralima, de Heinekenbrouwerij, komt met de vraag of Verbiest voor transport over water kan zorgen. De indrukwekkende Congorivier die Into the heart of Darkness gaat, in diep donker Congo. Verbiest gaat mee met zijn eerste transport en concludeert dat hij op de bodem van de put is beland: voor hem is deze tocht er een ‘Into the heart of Lightness’, want erger dan dit kan het niet worden. Tijdens de tocht komt hij in aanraking met een Maître Coutumier, een spirituele meester, die onderweg is naar een krachtmeting met een collega. Deze man vertelt dat de macht vroeger bij de stammen lag en dat dit systeem is ontwricht door de slavernij. De geest van de Congolezen is nog steeds opgesloten door vooroordelen en gewoonten vanuit de slavernij. Die geest moet bevrijd om weer met elkaar verenigd te kunnen worden. De krachtmeting, die plaatsvindt in de Nuit Blanche, is indrukwekkend. Het animisme heeft in Congo geweldig veel macht en wat hier gebeurt laat zich nauwelijks beschrijven.

Roland Verbiest is nog altijd met zijn transportbedrijf werkzaam in Congo. Zijn verhaal is uniek; Verbiest is misschien geen groot schrijver maar wel een geweldige verteller. Hij weet prachtige spanningsbogen te creëren en het verslag van de Nuit Blanche is bijna magisch. Door alle rottigheid blijft zijn humor behouden en blijft hij het positieve zien. Dit boek is geen gids voor de enthousiaste ondernemer die ook in Congo wil beginnen; er zullen maar weinigen uit het juiste hout gesneden zijn, zoals Roland Verbiest. Die blijkt van een zeldzame soort te zijn, net als het blauwe hout in Congo.

Eerder verschenen op Afrika-nieuws.nl