Eerbetoon aan de menselijke geest
[Recensie] Het internet heeft zijn beloftes niet waar gemaakt. Het biedt informatie die je niet nodig hebt en maakt de informatie die je wél nodig hebt ontoegankelijk. Momenteel komt dat door betaalsites, maar dat is slechts de hedendaagse vorm van een al ouder probleem.
Ik heb nog ergens de uitnodiging liggen die ik, toen ik in 1995 even werkte aan de VU, kreeg voor de feestelijke opening van een nieuwe computerzaal waar studenten online informatie konden zoeken. Die informatie was weliswaar helemaal niet online, maar dat weerhield de universiteit niet er een bibliotheekzaal voor te sluiten. Ook destijds werd bruikbare informatie ontoegankelijk gemaakt om ruimte te maken voor onbruikbare. Ook destijds nam niemand verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de online-informatie.
Desondanks gebeuren er dankzij het internet ook leuke dingen. Leuke dingen waarvan vervolgens weer verslag wordt gedaan in boekvorm, omdat in een boek informatie gestructureerder en zinvoller kan worden aangeboden. Een voorbeeld hiervan is een net verschenen boek van Huub Eggen, die als geen ander weet hoe je de sociale media kunt gebruiken om dingen uit te leggen. Bijna dagelijks – en niet zelden vaker dan dagelijks – plaatst hij een foto op Facebook of Twitter met een kort commentaar. Dat kan gaan over een wolk met een vorm die iets verraadt over de atmosferische omstandigheden, maar het kan ook gaan om een satellietfoto, waarbij Eggen dan uitlegt wat erop is te zien.
In de loop van de afgelopen twee of drie jaar zal hij, met behulp van deze website, een repertoire aan mooie satellietfoto’s hebben gevonden waar een verhaaltje over te vertellen viel. Het eindresultaat is een adembenemend bladerboek, Blik van boven. De aarde door de ogen van een astronaut.
Nu zult u opmerken dat je met Google Earth eigenlijk ook wel alles kunt bekijken, maar die foto’s zijn altijd genomen uit dezelfde hoek, gemaakt bij dezelfde belichting (overdag dus), geretoucheerd en wolkenloos. Maar vooral: de foto’s zijn lopendebandwerk. Voor een foto die werkelijk interessant of mooi is, bijvoorbeeld omdat het een nachtopname als de onderstaande is, is het menselijke oog van een astronaut nodig. Google Earth verhoudt zich tot astronautenfoto’s zoals een filmpje in een bewakingscamera tot de foto’s van een professionele fotograaf.
Eggens commentaar voegt bovendien iets toe dat je bij Google Earth nooit zult zien. Dat kan uitleg zijn over de geologie: een rots van rode zandsteen in Australië die boven een later gevormd zandpakket uitsteekt. Het kan gaan om menselijke activiteit als zoutwinning, het condensspoor van een vliegtuig, de slagvelden uit de Iraaks-Iraanse oorlog, een bruinkoolmijn, Vietnamese visserij of een ontginning in het Amazonegebied. De moskee in Medina of de haven van Rotterdam. Het kan gaan om natuurverschijnselen als een wervelstorm, koraal of zonlicht dat weerkaatst op de golven van de zee. Gletsjers, rijstvelden, sneeuw, wind boven water, Saharastof, bosbrand, poollicht en drijfijs. Of we krijgen een blik van boven op de wolken die Eggen zelf fotografeert vanaf het Nederlandse maaiveld.
Blik van boven is een prachtig boek. Niet alleen om de foto’s maar ook om het contrast met het indifferente camerawerk van Google Earth. Data verzamelen kan automatisch en is nuttig, maar het is een astronaut die iets moois of interessants kan fotograferen. In feite is Eggens boek een eerbetoon aan de menselijke geest.
—
Eerder verschenen op https://mainzerbeobachter.com/
