"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

BOB

Vrijdag, 23 december, 2022

Geschreven door: Helle Helle
Artikel door: Jan Stevens

Laat je verder kijken dan de spaarzame woorden

[Recensie] Op 8 november 2011 verscheen de nieuwste roman van een van de beste Deense schrijfsters van de afgelopen twintig jaar in het Nederlands. Na zij, haar vorige roman, is Helle Helle nu terug met BOB.

Bob en de ik-persoon, de verteller in BOB, verhuizen naar een woning boven een tankstation in Kopenhagen. Bob weet niet wat hij wil studeren, maar wel dat hij een baantje moet zien te vinden. In Sømandshotellet gaat hij aan de slag als receptionist en daarnaast springt hij bij waar hij kan. Wat Bob zeker weet, is dat hij een toekomst wil met ik en zich ook kan voorstellen kinderen met haar te krijgen. Hij klemt haar hand zo stevig vast dat die knak zegt en zoent haar haren. Maar ‘ons’ komt nauwelijks aan de orde, de ik beschrijft alleen Bobs wereld, niet die van haarzelf en amper die van hen samen.Helle Helle is een meester in het beschrijven van menselijk drama en de absurditeit van het alledaagse. Haar onderkoelde proza wordt vergeleken met dat van Ernest Hemingway en Raymond Carver.

Spaarbuffer
Na het lezen van ZIJ (zie de prachtige recensie van wijlen Martin Overheul) was ik terug erg benieuwd naar dit boek. In haar kenmerkende uitgepuurde schrijfstijl waar geen woord te veel, eerder zelfs te kort, in staat vertelt zij het verhaal van Bob en haarzelf gezien doorheen haar eigen ogen. Zelf komt zij subtiel enkele keren aan bod als een plotse ‘ik’ of een ‘wij’.

Samen gaan zij op een studio wonen boven een tankstation aan de rand van Kopenhagen. Zij studeert verder, hij wil dat ook maar komt er niet toe. Ze leven van zijn spaarbuffer die hij opbouwde bij het werken op de Zweedse ferryboten. Het is geen gemakkelijk te lezen boek omdat Helle Helle zo spaarzaam is met haar woorden en het hele verhaal zo’n desolatie uitstraalt dat ik mezelf dikwijls afvroeg ‘Waarom lees ik dit?’ Maar de schoonheid van het hele verhaal zit net volledig in die eenzaamheid, de troosteloosheid van dat verhaal. Bob verdwijnt in een soort oeverloosheid die argeloos onder je huid kruipt. Er wordt soms erg ingezoomd op details waarvan de futiliteit de eenzaamheid in zijn hoofd laat doorschemeren. Hij weet het niet, weet niet waarheen hij wil met zijn leven. Ook de flashbacks van zijn gedachten die je als lezer maar zelf moet ontwarren laten een reeds in zijn jeugd vervreemde jongen zien. Helle Helle neemt je mee doorheen zijn dikwijls nutteloze dwangneurose voor straatnamen en onmiskenbare depressie. Zij voert je mee naar de onherroepelijke instorting van hun micro-samenleving.

Een boek dat je verder laat kijken dan de spaarzame woorden waarmee het geschreven is. Prachtig, als je het over jou laat komen. Het besef komt pas nadien.

Boekenkrant

Eerder verschenen op Boekensite Gent

Boeken van deze Auteur: