Beklemmend en grappig, maar niet belachelijk
Als haar dochter Lieke een paar weken op vakantie is naar haar zus op Bonaire, besluit Agnes om in het nieuwe appartement van haar dochter nog wat klusjes te doen. Ze wil haar hiermee verrassen als ze terugkomt. Net als ze bovenop de keukentrap staat om de gordijnen op te hangen, hoort ze achter haar een geluid en draait ze zich om. Daar staat een jongeman, die zich voorstelt als Boom. ‘“Boom?” Hij knikte. “Als zo’n ding met stam en takken?” Weer knikte hij. Er viel een ongemakkelijke stilte, die Agnes dit keer doorbrak. “En hebben jij en Lieke… Ik bedoel, zijn jullie…” Er verschenen kuiltjes in Booms mondhoeken. “Koffie?” vroeg hij.’
Boom gaat over de vier leden van een uiteenvallend gezin. De oudste dochter, Femke, woont met haar vriend op Bonaire. De verhuizing van Lieke naar haar eerste eigen woning maakt ouders Agnes en Bart pijnlijk bewust van het feit dat ze ouder worden. Ze raken allebei verzeild in een soort midlife-crisis, inclusief verliefdheden met een puberaal karakter. Moeder wordt verliefd op Boom, het vriendje van haar dochter en vader valt als een blok voor popidool Selena. Dat begint allemaal relatief onschuldig en luchtig, maar neemt snel zorgwekkende vormen aan.
Wanda Bommer bedient zich in haar debuutroman van korte, vlotte zinnen en scherpe observaties. Het verhaal wordt verteld door Femke, die in het verleden ook een relatie met Boom blijkt te hebben gehad. Haar licht cynische toon maakt dat ze zichzelf en de anderen in al hun menselijkheid tentoon kan stellen. De personages in het boek komen dan ook niet belachelijk of onecht over, zelfs al doen, denken en zeggen ze soms bizarre dingen. De zorgvuldig opgebouwde spanning draagt er verder aan bij dat absurde scènes niet per se grappig zijn, maar de beklemming juist verder versterken. Zoals het moment waarop Bart na een concert van Selena backstage haar oordopjes vindt, die hij in eerste instantie niet als zodanig herkent. ‘Bart trok zijn bovenlip schuin omhoog in een gebaar van afgrijzen, tot hij besefte wat dit waren. Deze slakken, rustend op hun satijnen bedjes, hadden het hele optreden in de oren van Selena doorgebracht. Ze glommen een beetje, haar zweet moest er nog aankleven. Voordat hij besefte wat hij deed, flitste zijn tong over het harde, gladde plastic.’
Jammer is wel dat het karakter van Boom onderbelicht blijft. Het is interessant om te zien hoe hij twee vrouwen op een listige manier aan zich weet te binden en het een derde vrouw, Femke, uiteindelijk onmogelijk maakt om hem te negeren. Ook blijkt hij niet de sympathieke jongeman te zijn die je in eerste instantie in hem ziet. In zijn relatie met Lieke laat hij al gauw een andere kant van hem zien: een dwingende persoonlijkheid met sterk egoïstische en egocentrische trekken. Bijvoorbeeld wanneer Lieke een optreden van Booms band ‘redt’: zij trekt het aarzelende publiek over de streep door als eerste de dansvloer op te gaan. Het optreden wordt een groot succes. De hele band is haar dankbaar, behalve Boom. ‘“Wiens optreden was het nu eigenlijk?” vroeg hij zacht. Lieke schrok. Ze keek vragend naar Roald en Martijn, die allebei haastig hun ogen neersloegen. Boom liep naar haar toe en greep haar pols. “Vind jij jezelf zo interessant?” drong Boom aan. “Maar het werkte toch?” Liekes stem trilde. “Ik dacht–” “Jij moet niet denken,” onderbrak Boom haar. De tranen sprongen Lieke in de ogen. “Bespaar me de jank-act vandaag.” Boom snoof minachtend en liet haar los.’
Juist omdat Booms handelen zo intrigerend is, stelt het teleur dat het inzicht in zijn motieven blijft hangen in gepsychologiseer van buitenaf. Femke heeft wel vermoedens, maar die reiken niet veel verder dan het idee van een gekrente mannelijke trots. Maar dat kan alleen voldoende motief zijn voor zijn handelen als hij om te beginnen al buitengewoon zelfzuchtig en berekenend was, en dat komen we niet te weten. De roman had dan ook aan diepte kunnen winnen als Booms personage meer inhoud had gekregen. Desalniettemin is Bommers debuut zeer veelbelovend. Het zou het ook als ‘literaire thriller’ erg goed doen. Vertelstijl, spanning en plot voeren je in een steeds hoger tempo mee naar de laatste pagina. Het einde komt niet onverwacht, maar laat je toch ontredderd achter, hongerig naar meer.
—
Eerder verschenen op Recensieweb
