Brons laat de nieuwsgierigheid prikkelen
[Recensie] De ondertitel van dit boek suggereert meteen iets anders dan een educatief boek, meer dan leerzaam. De ondertitel luidt: ‘over glimmende schatten in mistige moerassen’, spannend! Ik lees dit boek met twee meiden van 14 die het tweede jaar middelbare school afsluiten. Een hele gok, want is dit boek niet te kinderlijk, spreekt het wel aan of is het niet hip genoeg voor deze leeftijd? Mijn verbazing was dan ook groot dat tijdens het lezen de dames oprecht geïnteresseerd waren in de materie en in het boek doken.
Brons dus. Het allereerste metaal dat door de mens werd ontdekt en gebruikt. De periode waarin brons een belangrijke rol speelt kennen wij ook wel als de bronstijd, deze duurde van het jaar 2000 tot ongeveer 800 voor Christus. De dames vonden het wel grappig dat aansluitend hierop de ijzertijd volgde en vervolgens ging de fantasie met ze aan de haal. Termen als gipstijd, houttijd, roestvrijstaaltijd en vervolgens sinastijd, de M&M periode en het mobiele telefoon-tijdperk werden lachterig aan het aanwezige publiek gepresenteerd. Toen ze over de steentijd begonnen en te horen kregen dat het stenen tijdperk wel degelijk had bestaan, voor de bronstijd, had dat nog meer gelach tot gevolg, per ongeluk een goede inval! Opvallend was dat gedurende deze vrolijke brainwave het boek niet een keer werd weggelegd! Ook de laptop kwam erbij ter ondersteuning om zo nog meer informatie op te zoeken. De nieuwsgierigheid was duidelijk gewekt. Wie zegt dat geschiedenis saai is?
De beeldende beschrijvingen en gemakkelijk leesbare tekst maken dit boek laagdrempelig en niet tot taaie kost. Tess is dyslectisch en had totaal geen moeite met het lezen van dit boek. Dat de vondst van brons niet alleen een verandering teweeg bracht voor de jacht en werken op het land maar dat er ook een heel ander verhaal achter brons schuil gaat, een mysterieuze kant! Archeologe Linda Dielemans introduceert in dit boek de andere kant van de (bronzen)medaille en laat je kennis maken met de mysteries rondom dit metaal. En dat was behoorlijk interessant! Met hulp van een echte professor krijg je antwoord op heel veel vragen over de bronstijd in Europa en dus ook in ons land. Waarom werden de meeste sieraden en bijlen gevonden nabij water en moerassen en niet op een voor de hand liggende plek? Dat is toch hartstikke moeilijk om terug te vinden? Daar waren de dames het tijdens het lezen meteen over eens. Hoe vind je zoiets kostbaars nou terug? En waarom lagen ze dan in een bepaalde compositie, of werd een bijl geslepen voordat deze werd achtergelaten in het moeras? Waren het offers aan de goden of iets anders, wat is daarvan de betekenis? Heel veel vragen die veelal naar tevredenheid werden beantwoord aan de hand van het verhaal. ‘Dat magische metaal heeft een hele hoop verhalen te vertellen. Spannende, geheimzinnige en soms droevige verhalen. Er was eens…’
Wat een mooi boek is dit! Betrekkelijk eenvoudig van opzet maar daardoor juist erg opvallend. Het gebruik van kleuren is heel slim gedaan. De kleurrijke passages vanuit het perspectief van het brons accentueren de hoofdstukken waarin prachtige, duidelijke illustraties van Sanne te Loo staan afgebeeld. Ieder hoofdstuk heeft een andere aardse kleur. Wanneer de auteur aan het woord is, is de bladspiegel wit en rustig. Hierdoor is het boek mooi in balans. De dames vonden vooral de verhalen van Mare en Roek mooi, die spraken het meeste aan. Ik kan me daar wel in vinden. Een absolute pre is dat de auteur zaken uit het heden vertaalt om de geschiedenis te verduidelijken. Hierdoor ontstaat er een ingang om gemakkelijker op de materie in te gaan. Simpele dingen als een smartphone, punaise of iets anders waarin een metaal is verwerkt kan worden herleid naar de bronstijd. Je bent veertien, je hebt een smartphone, de link is dus gelegd. Slim gedaan. Er is sprake van herkenning en dus spreekt het boek aan.
Ruim vier dagen was Brons het gesprek van de dag, ik was oprecht verbaasd over dat effect. Iets dat in vele variaties dagelijks onbewust door je handen gaat en de gemoederen zo bezig kan houden (“Mam, zit hier ook brons in?” En steekt vervolgens een vork, aansteker en cakeblik de lucht in.) Dat er geregeld vragen werden gesteld waarop óf het boek óf Google antwoord moest geven laat zien dat dit Brons de nieuwsgierigheid prikkelt. Het beroep van archeoloog kwam zelfs ter sprake, werd vervolgens opgezocht en is nu ook ineens een ‘kanshebber’ als beroepskeuze. Hoe leuk is dat? Dan heb je het in mijn optiek als auteur goed gedaan, vooral t.a.v. deze (kritische)leeftijdscategorie.
De dames en ikzelf kunnen geen minpunten bedenken en toen ik vroeg hoeveel sterren dit boek moest krijgen kreeg ik in koor te horen: ‘Vijf bronzen sterren’…
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
