Rotterdam van de prehistorie tot nu
[Signalering] Dit boek is een belangrijke bijdrage aan de historiografie van Rotterdam. Zonder noten en documentatie wandelt Han van der Horst door de geschiedenis van Rotterdam. Hij doet dat als een erudiete
gids maar ook als inwoner van buurstad Schiedam, die denkt dat hij daardoor een nuchtere kijk heeft op het bruisende en internationale Rotterdam. Dat begint al bij de titel. In het ‘stedelied’ van Rotterdam uit 1894 heet de stad Koningin van de Maas. Van der Horst noemt Rotterdam liever Bruid van de Maas vanwege de symbiose tussen de stad en de rivier, die niet zonder elkaar kunnen zoals een bruid en een bruidegom. De kracht van het boek is dat
het uitlegt hoe het karakter van Rotterdam zich heeft gevormd. Het beschrijft gebeurtenissen die de auteur beschouwt als bijdragen aan die vorming, en ook de mensen die in die gebeurtenissen en in de geschiedenis van de stad bepalende rollen hebben gespeeld. Naast veel bekende voorbeelden als de manier waarop Kaat Mossel haar verjaardag vierde en de revolutie die in november 1918 niet doorging is een treffend en nauwelijks bekend voorbeeld het bezoek van (kroon)prins Filips II in 1549 en diens belangstelling voor Erasmus.
Van der Horst vertelt ook dat de komst van vreemdelingen, zoals in de 16de eeuw de Vlamingen, in de late 17de eeuw de Franse geleerden Pierre Bayle en Pierre Jurieu, en in de 19de eeuw de West-Brabanders, van Rotterdam een stad heeft gemaakt die niet vatbaar is voor extremen. En de lezer wordt geboeid met petite histoire. Zo was Rotterdam de eerste Nederlandse stad die een grote zoon eerde met een standbeeld: Erasmus in 1557. Is er dan niets aan te merken? Zeker wel. De auteur besteedt helaas weinig aandacht aan de belangrijke Italiaans-Nederlandse bouwmeester Giovanni (Jan) Giudici die Rotterdam in de late 18de eeuw met classicistische gebouwen een bijzonder gezicht gaf. Die zijn bij het bombardement van 1940 allemaal vernietigd, terwijl zijn stadsbeeldbepalende bouwwerken in Van der Horsts eigen Schiedam er nog staan. En dan zegt de auteur in zijn voorwoord dat hij zijn doel heeft bereikt als hij de lezers zo weet te raken dat ze zich storten op de vele boeken en artikelen over de Rotterdamse geschiedenis. Met zo’n hartenkreet is het wel vreemd dat hij in zijn boek geen literatuuropgave heeft opgenomen.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
