Waar ben je, lieve broer?
[Recensie] Dit boek is een hartekreet waarin auteur Uus Knops haar broer mist die tijdens een vakantiereis door een ongeval om het leven is gekomen. De auteur combineert haar deskundigheid als psychiater en psychotherapeut met haar persoonlijke ervaring wanneer blijkt dat haar broer niet meer zal terugkeren. Ontroerend is de laatste mail van Casper aan haar en het roept in Knops het gevoel op: “rouw is ruw”. Daarmee bedoelt dat zij het gevoel van rouw een persoon geheel in beslag neemt en alles verdringt wat daarvoor nog belangrijk is. Rouw dringt zich allesoverheersend op de voorgrond.
In het begin van het boek haalt de auteur herinneringen op aan de jeugd van Casper. Op sfeervolle wijze tekent zij verhalen op, schetst zij zijn persoon en komen de voorbereidingen van de reis naar Venezuela ter sprake. Hij maakt deze trektocht samen met een vriend. Wanneer het tegen de afspraken in een aantal dagen stil blijft, maakt een licht gevoel van ongerustheid zich van de familie meester. Treffend tekent de auteur op: “Geen nieuws, goed nieuws was niet de afspraak, maar kon de gemoederen aanvankelijk wel bedaren”, pagina 29. wanneer de vermissing steeds meer een feit begint te worden, wordt de crisissfeer in het gezin Knops steeds duidelijker. De auteur weet de spanning en de ontreddering goed te tekenen zodat de lezer de beklemmende onzekerheid goed kan invoelen.
Aandoenlijk zijn de inzet om de jongens te vinden en de lezer wordt meegenomen in deze moeizame zoektocht. Alles en iedereen wordt ingeschakeld om de vermiste jongens te traceren en allerlei hypothesen over wat er gebeurd zou kunnen zijn, komen in het boek voorbij. “De verdere weken kenmerkten zich door hoop en wanhoop, door geduld en ongeduld, door leeg staren in de verte en onderzoekend turen naar raadsels die zich nog niet ontvouwd hadden”, pagina 47.
Dit is daarom niet alleen een rouwboek maar ook een verslag van vermissing en de impact die dit op nabestaanden heeft. Het boek heeft daarom een dubbele betekenis. Na een jaar is er nog steeds geen duidelijkheid en dan besluit de auteur om zelf naar Venezuela te gaan en daar de tocht van de jongens over te doen. Na anderhalf jaar wordt vermissing eindelijk bevestigd: “Casper is levendig vertrokken, en onzichtbaar teruggekeerd”, pagina 85. Aangrijpend is de leegte, de pijn en het verdriet dat dan loskomt: “elke dag stierf hij ietsje meer”, pagina 94, zijn woorden waarin dit scherp naar voren komt evenals in de woorden op het bidprentje: “eerst leek het voor even toen bleek het voor eeuwig”.
Het is een liefdevol geschreven boek over verlies en de ervaring van gemis zoals dat zich in de loop van de tijd ontwikkelt. Het harde feit verandert van karakter zoals de auteur mooi verwoordt: “er is plaats gekomen voor zachte berusting”, pagina 120.
Hoe kunnen mensen in een verlies en gevoel van rouw iets voor elkaar betekenen? Door er voor en met elkaar te zijn, luidt het antwoord: “verdriet vraagt liefde”, pagina 134. Een integere beschouwing over verdriet en de wijze waarop het leven verder gaat, sluit dit boek af: “Ik draag het in al zijn verschijningsvormen gewillig met me mee op mijn reis, met een eindbestemming die voor iedereen dezelfde is”, pagina 157.
Een menselijk en herkenbaar boek
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
