"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Charlie Dark

Dinsdag, 31 januari, 2023

Geschreven door: Gaby den Held
Artikel door: Erica van Dooren

Verzengende erotiek, radeloze obsessie

[Recensie] Gaby den Held schuift tegenover me aan op het terras van café Springhaver waar hij een graag geziene gast en schrijver is. Het past ook bij hem, liefhebber van schouwspel, een filmtheater in de binnenstad van Utrecht. Hij vertelt me dat zijn leven overhoop werd gegooid door een ingrijpende gebeurtenis die hem tot het schrijven van Charlie Dark inspireerde. Het manuscript bleef nog jaren in zijn nachtkastje liggen en werd uiteindelijk als zijn derde boek gepubliceerd. Het is de meest erotische roman en meest uitgesproken gayroman die hij schreef.

Buitenstaander
Angel Floris denkt in Charlie Dark zijn jeugdvriend te herkennen en wordt radeloos verliefd. Maar is die wel degene waarvoor hij hem houdt of zal Angels fantasiewereld ruw in botsing komen met de pijnlijke realiteit? Hij projecteert zijn verlangens op Charlie. Ook al heeft hij een relatie met Nathan, die een sinistere kant heeft en als gifmenger wordt neergezet die wel zin heeft in een moorddiner. Angel schrijft aan Charlie en haalt herinneringen op over hun gedeelde jaren. Hij heeft zich altijd een buitenstaander gevoeld.

“Ik staarde naar de vijandige gezichten van mijn klasgenoten. Die weerzin was wederzijds. Ik vond hen saai en lomp, zij zagen me als een excentriekeling. Ze noemden mij die Fledermaus.”

De sensuele liefde die Angel voor Charlie heeft, mondt uit in obsessie, die zich voltrekt in Amsterdamse kroegen, in straten en in parken. Het wordt Angel teveel; hij vlucht naar Parijs. Dat geeft hem niet de rust die hij nodig had. Ook daar duikt de engel met de zwarte vleugels op.

Boekenkrant

Sprookje
Een tweede verhaallijn die parallel loopt is een sprookje dat de moeder van Angel vertelt voor het naar bed gaan. Gaandeweg neemt Angel zelf het sprookje over en wordt het een sprookje van hem en Charlie. Ook in het sprookje moeten ze afscheid van elkaar nemen, maar dat afscheid is een stuk mooier dan de werkelijkheid wanneer Angel door Charlie van seksuele intimidatie wordt beschuldigd.

Surrealistische voorstellingen symboliseren de psychische teloorgang van Angel. Hij ziet dingen, krijgt hallucinaties: vlinders die met zoveel zijn dat het klapwieken van hun vleugels oorverdovend is. En wat doet Nathan daar opeens op het podium bij Grace Jones?

De verliefdheid van Angel slokt hem helemaal op. De erotische scènes in het boek zijn verzengend, op het obsessieve af. Het is geen spel meer voor Angel, het neemt bezit van hem. Hij is er aan overgeleverd.

“Ik wil je in het kanaal duwen, je dan net op tijd tegen me aan drukken en ter plekke die maagdelijke kleren van je lijf scheuren.”

Contradictie
De schrijver speelt wel vaker met woorden om een werkelijkheid te beschrijven.

“Nous allons foutre comme des anges!”

Neukende engelen, een contradictio in terminis. Een voorbeeld van een contrast dat het verhaal versterkt. Zo gebruikt hij ook sterk tegengestelde karakters als Charlie en Nathan.

Werkelijkheid
Veel uit het boek is uit het leven van de schrijver gegrepen.
Hij zegt wel: ‘Ik ben niet Angel, het boek is wel gebaseerd op iets persoonlijks, maar staat los van mijn eigen identiteit.’ Hij licht een tipje van de sluier op van wat wel echt gebeurde. ‘Wat Sarena, de transseksuele vriendin van zijn minnaar Nathan, zegt tegen Angel in een Parijs café: ‘Mon Dieu, hij is zo verlegen, hij durft me niet eens aan te kijken.’ Dat heeft een draqqueen ooit tegen mij gezegd in een gaybar in San Francisco. Dat was echt teveel brutaliteit van een vreemde in extravagante uitdossing en zo dicht op me. Maar zij zei natuurlijk niet ‘Mon Dieu’, afijn in Charlie Dark zijn we tenslotte in Parijs.’

Bevreemdend en grotesk
Den Held wisselt een ‘alledaagse’ vertelling met een sfeer van de new wavescene van de jaren tachtig af met een onheilspellend sprookje. Het springt van werkelijkheid naar onwerkelijkheid en weer terug. De symboliek van surrealisme heeft een expliciete rol: zoals de pratende uil – symbolistisch voor de poortwachter van de dood – en een engel met zwarte vleugels die steeds opduikt.

Een relatieroman, sensueel, magisch-realistisch, surrealistisch, coming of age. Juist deze afwisseling samen met het filmische karakter zorgt ervoor dat je in de roman opgaat. Thema’s als seksuele identiteit, suïcide en zelfbeschikking zijn terugkerende thema’s in het werk van de schrijver.

Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow