Neem de tijd voor dit prachtige boek!
[Recensie] Max Temmerman (1975) heeft een aantal dichtbundels geschreven. Met een van die bundels, Bijna een Amerika, heeft hij de Herman de Coninck Publieksprijs gewonnen. Coniferen is zijn prozadebuut.
In Coniferen kijkt de verteller terug op zijn leven tot nu toe. Het is geen makkelijk leven geweest. Samen met zijn oudere zus Marianne woont hij met zijn ouders in een ‘naoorlogse buitenwijk met straten vol huizen waarvan de architectuur het vooruitgangsgeloof van de eerste bewoners nog steeds tastbaar maakt’. Zij hebben het thuis niet breed, maar zijn op hun manier gelukkig in dat huis met een tuin waar ook coniferen staan. Coniferen die alle gebeurtenissen van de verteller mee zullen maken. Op enig moment komen zijn ouders om bij een auto-ongeluk, de verteller is nog een kind, maar Marianne is net meerderjarig en wordt zijn voogd. Met behulp van Tante Oui-Oui herpakken ze zich na enige tijd en gaat hun leven door.
Iedereen verwacht blijkbaar dat ze dat kunnen. Ze maken er het beste van, Marianne gaat in de thuisverpleging, de verteller gaat naar school. Hij verdient een zakcentje bij met oppassen op andere kinderen en samen redden ze het wel. Maar eens zal de terugslag komen en dat gebeurt bij Marianne. ‘Ze toonden zich voor het eerst aan haar op het muurtje dat naast het tuinhuis door liep tot helemaal achteraan bij de coniferen’. Met ‘Ze’ worden onbekende mannen bedoeld die Marianne haar hele leven zullen achtervolgen. Ze bestaan niet echt, alleen maar in de gedachten van Marianne, maar voor haar zijn ze echt, ze zullen uiteindelijk haar hele leven gaan beheersen. De eerste keer brengt Tante Oui-Oui nog uitkomst, maar later staat de verteller er alleen voor. Marianne kent ook gewone momenten in haar leven, dan werkt ze hard en poetst ze alsof haar leven ervan afhangt.
Als de verteller klaar is met school, vertrekt hij naar Amerika om daar bij een Belgisch gezin op de kinderen te passen en ze hun moedertaal te laten onderhouden. Maar ook in dit gezin is het leven niet wat het lijkt te zijn. Hij keert eerder terug naar Marianne dan gepland. Op het eerste gezicht lijkt er niets veranderd, maar dat is maar schijn. Marianne is verliefd op de zoon van haar werkgever, een puissant rijke vrouw op het einde van haar leven. Marianne trouwt met deze man, Raymond, en voor het eerst krijgt de verteller wat rust in zijn leven. Marianne lijkt gelukkig en wordt door Raymond goed opgevangen. De verteller blijft in zijn ouderlijk huis wonen en studeert voor vertaler. Met moeite kan hij de eindjes aan elkaar knopen, maar hij is op zijn manier gelukkig.
Dat verandert wanneer Raymond overlijdt en de demonen terugkeren bij Marianne, of zijn ze nooit weggeweest? Met al haar geld kan Marianne de demonen niet trotseren, steeds is het weer haar broer die haar moet redden. En elke keer opnieuw doet hij dat…
Mijn mening
De cover is heel sober. Op een witte achtergrond staat de naam van de auteur in zwarte letters en de naam van de roman in groene letters. Verder is er een tekening van takken van een conifeer te zien. Een mooie titel Coniferen, de coniferen zijn immers getuige van alles dat er in het leven van de verteller zich afspeelt. Hij blijft wonen in het huis met de coniferen, wat er ook gebeurt.
Wat een prachtig boek! De auteur speelt met taal, zijn zinnen zijn lang en bevatten veel informatie, opgeborgen in woorden die je al lang vergeten was. De opbouw van het verhaal is ook verrassend. Steeds keer je weer terug naar het heden, althans wat je denkt dat het heden is. Daar tussendoor verhaalt de verteller chronologisch het verhaal van zijn jeugd. Een trieste jeugd, waar broer en zus het beste van proberen te maken, tekent hen voor de rest van het leven.
Dit is geen boek dat je in een avond uit moet lezen. Hier moet je van genieten, de woorden tot je door laten dringen, af en toe eens teruglezen. Dan gaat het verhaal leven en weet je het verrassende slot te waarderen.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
