"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Creëer je volgende Baan

Dinsdag, 4 juli, 2017

Geschreven door: Marjolein Kalter
Artikel door: Onbekend

Kom als enige aan tafel bij je nieuwe werkgever

[Voorpublicatie] “De arbeidsmarkt is de laatste jaren sterk veranderd. De klassieke route om via een sollicitatie op een vacature aan een baan te komen levert steeds minder vaak succes op. Vooral generalisten en professionals die zich moeilijk van concurrenten kunnen onderscheiden hebben moeite om een nieuwe plek te veroveren.”

Marjolein Kalter schetst in Creëer je volgende Baan hoe je in het veranderende arbeidsmarktlandschap toch succesvol kunt zijn.

Over de auteur: Marjolein Kalter (1963) studeerde aan de lerarenopleiding in Utrecht waar ze docent beeldende vakken werd. Eind jaren tachtig was daar geen brood in te verdienen, ze schoolde om naar de automatisering en kwam terecht in het bankwezen waar ze een succesvolle carrière had. Zeventien jaar later en elf functies verder besloot ze na een reorganisatie voor zichzelf te beginnen en mensen te gaan coachen met werkgerelateerde vraagstukken. Kalter is bedenker van het Baan Als Business model dat in dit boek uitgewerkt is.

De Leesclub van Alles publiceert een hoofdstuk uit het Creëer je volgende Baan

Dans Magazine

De huidige arbeidsmarkt: de wereld op zijn kop!

De financiële crisis heeft enorme gevolgen gehad voor de manier waarop je succesvol bent op de arbeidsmarkt. Veel mensen raakten hun baan kwijt en tegelijkertijd steeg het aantal zzp’ers in Nederland naar ongeveer een miljoen.

Niet iedereen wil een bedrijf starten, maar belangrijke kenmerken van ondernemers zijn ook door werknemers met succes toe te passen. Een ondernemer lost problemen op voor een prijs; hij verkoopt een product of een dienst aan een klant. Een klassieke werknemer stelt zijn tijd ter beschikking aan zijn werkgever. Voor een regelmatig inkomen voert hij taken uit waar de organisatie om vraagt.

De markt vraagt om het beste van beide. Het tijdperk van de ondernemende werknemer is aangebroken, een 180 graden andere aanpak. Professionals worden ondernemende werknemers die oplossingen gaan leveren aan werkgevers. Dit hoofdstuk helpt je om de omslag in je denken te versnellen waarmee je de zes stappen van het Baan Als Business model makkelijker en met succes kunt toepassen.

  1. De veranderde arbeidsmarkt

De arbeidsmarkt is sinds de financiële crisis van een aanbiedersmarkt omgekeerd naar een vragersmarkt. De werkgever heeft de keus.

Rond de eeuwwisseling werden studenten nog gelokt door werkgevers met leaseauto’s en ballonvluchten. Werknemers konden eisen stellen en kwamen met nauwelijks ervaring in aanmerking voor hoge salarissen. Dat is nu alleen bij heel specialistische functies het geval.

In februari 2014 bereikten we een dieptepunt van bijna 700.000 geregistreerd werklozen en rond de 100.000 vacatures per jaar. (bron: CBS.nl)

Voor iedere vacature melden zich nog steeds honderden sollicitanten: werklozen met en zonder uitkering, zzp’ers met te weinig opdrachten, werkzoekenden vanuit het buitenland en werkzoekenden vanuit een baan. Het enorme aanbod dwingt de werkgever computergestuurde grove eerste schiftingen te maken om te voorkomen dat het aannemen van nieuw personeel een dagtaak wordt. De selectietaak wordt nog lastiger doordat sollicitanten met hulp van loopbaancoaches steeds beter voorbereid zijn op het succesvol doorlopen van sollicitatieprocedures. Succesvol aan het werk komen via een reguliere procedure is maar voor een heel klein percentage van de werkzoekenden weggelegd.

De klassieke gepubliceerde vacature leidt tot veel afwijzingen voor werkzoekenden. Met als gevolg een groeiende groep ontmoedigden: werkzoekenden die de moed hebben opgegeven om nog aan betaald werk te komen. Voeg daaraan toe dat veel banen ingevuld worden met een opeenvolging van tijdelijke contracten. De aloude gepubliceerde vacature lijkt failliet. Hoog tijd om nieuwe manieren in te zetten om aan tafel te komen met een werkgever! Met grote kansen voor de ondernemende werknemer.

Snel aanpassen aan veranderingen om te overleven

Bedrijven moeten flexibel kunnen reageren op veranderingen in de markt om te overleven. Tot 2013 steeg het jaarlijkse aantal faillissementen in Nederland. Bedrijven hebben een tik gekregen van de crisis, ook als ze niet failliet gegaan zijn. De marges zijn kleiner, onder meer doordat we met een muisklik prijzen kunnen vergelijken van bedrijven in binnen- en buitenland. Bedrijven moeten snel op veranderingen in de markt in kunnen spelen en zijn dus meer geneigd om tijdelijke overeenkomsten met leveranciers en medewerkers aan te gaan.

De technologische veranderingen gaan sneller dan ooit
–             Globalisering
–             Banen verdwijnen en verschijnen snel, verkorte levensloop van functies
Adverteren voor banen gaat verdwijnen
–             Veel werk, foute kandidaten, grote foutkans bij selecties
–             Netwerken werkt effectieve
Arbeidsparticipatie van ouderen neemt toe
–             AOW-leeftijd verschuift
–             Werkenden na de AOW
Verantwoordelijkheid voor blijvende scholing naar werknemers (anders val je erbuiten)

Netwerken moet

Ben jij werkzoekend en boven de 45? Dan heb je zeker gemerkt dat je nauwelijks aan tafel komt als je op vacatures solliciteert, ook als je brief en cv onderbouwd hebben dat de functie perfect bij je aansluit. Zeventig procent van de werkzoekers van middelbare leeftijd komt via netwerken aan een baan.

Netwerken, het opbouwen en onderhouden van relaties, is dus cruciaal. Kopers hebben op alle vlakken enorm veel keuze als ze producten of diensten afnemen. Goede ervaringen van bekenden die je kent en vertrouwt, kunnen de doorslag geven bij een privé-aankoop. Zo ook in het werk.

Mensen die zich herkennen in dezelfde waarden en belangstellingen hebben ervaren elkaar vaker als sympathiek. En voor mensen die je mag loop je harder. Dat maakt je een meer geschikte collega, leverancier of werkgever. Je kennis en vaardigheden kun je makkelijker bijspijkeren dan wie je bent. Wie je kent, wordt belangrijker dan wat je kunt. Per situatie, project of op te lossen probleem is het zaak mensen met de juiste expertise snel te kunnen inschakelen.

Het gebruik van sociale media zoals LinkedIn, Twitter en Facebook zijn niet meer weg te denken als netwerktools.

Werken is toegevoegde waarde leveren

Het meest duidelijke verschil tussen een werknemer en een ondernemer is wat ze verkopen. Werknemers verkopen hun tijd voor een inkomen en ondernemers verkopen een oplossing voor een prijs. Werknemers zijn steeds beter in staat om aan te geven wat hun toegevoegde waarde is voor een werkgever.

Zeker bij kleinere organisaties en het MKB doe je er goed aan om je toegevoegde waarde ook in geld uit te kunnen drukken. Onder de streep moet je werkgever toch meer aan je overhouden dan dat je kost.

  1. Kenmerken van een ondernemende werknemer

Ben je de afgelopen tien jaar niet actief zoekend geweest op de arbeidsmarkt, dan kom je er gauw genoeg achter dat er veel veranderd is.

Om succesvol te zijn in het vinden van werk dat geweldig goed bij jou past is het meestal niet voldoende om je cv aan te passen en een brief te sturen. De nieuwe sollicitant is in staat om zich goed te verkopen, weet wat voor waarde hij kan toevoegen en wat relevant is voor een werkgever.

Je hebt een expertisegebied

De generalist heeft geen toekomst. Als werkzoeker heb je, door de open grenzen en toenemende globalisering, concurrentie van veel meer anderen. De complexiteit in de meeste vakgebieden is zo toegenomen dat het ondoenlijk is om er als generalist blijvend over mee te spreken.

Met een ruime keuze aan sollicitanten zoekt een werkgever degene met de meeste expertise. Wanneer je je trots als generalist hebt geprofileerd, heb je een dilemma. Moet je alsnog een specialisme gaan kiezen? En welk specialis- me kies je dan? Richt je je op inkomenszekerheid en kies je voor een specialis- me waar banen in beschikbaar zijn? Misschien voel je je daarin voldoende thuis. Als ervaren werknemer loop je de kans toch buiten de boot te vallen als je concurreert met jongeren die een studie afgerond hebben in een vakgebied waar banen beschikbaar zijn. Of kies je een specialisme op grond van je passie? Hoe weet je of je daar je inkomen mee kunt verdienen?

Uitkerende instanties roepen je op om breed te solliciteren en je beschikbaar te houden voor allerlei functies. Dat zijn oude instrumenten waarmee je meestal verder van een baan afraakt. Welke werkgever gelooft een doctorandus met vijftien jaar ervaring die solliciteert naar een functie op MBO-niveau? Of je bent uit op de baan van de baas, of je sluit niet aan bij de andere collega’s, of er is iets vreselijks mis met je, of een werkgever vermoedt dat je ten einde raad bent omdat niemand je goed genoeg vindt. Daarbij zijn er tien kandidaten die perfect op de vacature aansluiten. Je zou jezelf ook afgewezen hebben als je je in de werkgever verplaatst. En toch knaagt iedere afwijzing aan je zelfvertrouwen, wat je kansen bij de volgende sollicitatie verkleint.

Niet kiezen is in ieder geval verliezen. Werkgevers pluizen zelden een cv uit om te ontdekken waar een sollicitant goed voor ingezet kan worden. En een kleurloos cv wordt door iedereen terzijde geschoven. Wat je ook doet, maak een keuze! Definieer als het ware je voordeur en de oprijlaan voor een werkgever, zodat hij weet waar jij in ieder geval voor in de markt bent. Dat je een huis aan ervaring achter die voordeur hebt is duidelijk. Gebruik je professionaliteit en ervaring om te bepalen welke kwaliteiten je naar voren brengt en welke minder relevant zijn voor de werkgever.

Je bereikt resultaten

Als werknemer werd je aangenomen om taken te vervullen en tijdens werktijden op je werk aanwezig te zijn. Je werd meer beoordeeld op de manier waarop je je werk deed dan op de directe toegevoegde waarde die je bood. De naam van je functie gaf identiteit en status, maar zelden een beeld van je toegevoegde waarde.

De nieuwe professionele werknemer werkt eigenlijk als een ondernemer. De manager of eindverantwoordelijke vraagt hem om een probleem op te lossen met een bepaald resultaat binnen tijd en budget. De manier waarop hij dat resultaat bereikt is van ondergeschikt belang.

In je specialisme kun je meerdere rollen vervullen

Manager zijn wordt meer en meer een rol, net als coördinator, of analist of trainer of schrijver. De context van waaruit je werkt is je specialisme. Je specialisme is je vakgebied, je content. Daarover heb je je kennis en je beheerst er vaardigheden bij. Je weet bijvoorbeeld veel van big data in de gezondheids- zorg. Of je weet alles van LinkedIn, of van kinderboeken. Maar de rol die je inneemt bij je expertisegebied zal meer en meer variëren en zich ontwikkelen. Een redacteur voor kinderboeken kan heel goed redigeren, maar is niet inwisselbaar voor een redacteur van wetenschappelijke pedagogische documenten. Je expertisegebied wordt meer en meer je kern en je carrièrepaden ontwikkelen zich niet meer van assistent naar manager, maar in variërende rollen om je expertisegebied heen.

Soms ben je manager, projectleider, adviseur, trainer, coach, analist, schrijver of je vervult nog een andere rol. Bij iedere rol ontwikkel je nieuwe vaardigheden rondom je expertise. Zorg ervoor dat je meerdere rollen kunt vervullen. Wees daarin een kameleon, of een generalist, maar identificeer je niet met de rol.

Het aantal fulltime coördinatoren, coaches of consultants zie ik teruglopen, deze functies hebben geen toegevoegde waarde zonder inhoudelijke expertise. Je vergroot je toegevoegde waarde als je meerdere rollen kunt vervullen rondom je content. Verdiep je expertisegebied voortdurend én ontwikkel je in je carrière door je steeds meer rollen eigen te maken. Dan word je een specialist die op heel veel plaatsen inzetbaar is en in meerdere rollen.

De vaste baan zit in jezelf

Kijk je om je heen dan zie je signalen dat tijdelijk en flexibel werk meer de norm gaan worden dan vaste en fulltime banen. Die ontwikkeling is wereldwijd aan de gang. De helft van de werknemers wisselt inmiddels binnen vijf jaar van baan. Daarmee wordt de afstand tussen vaste en tijdelijke contracten steeds kleiner. De nieuwe werknemer ervaart dit als een vanzelfsprekendheid en vindt de vastigheid in zichzelf. De vaste baan heeft nog steeds het imago van veilig, stabiel en toekomstvast, ondanks faillissementen en rigoureuze reorganisaties. Werklozen die een baan zoeken hebben meestal liever een vaste baan dan een tijdelijke arbeidsovereenkomst. (bron: CBS) Tijdelijke overeenkomsten leveren meer stressklachten op voor degenen die op zoek zijn naar vast.

‘Het voordeel van een tijdelijk contract is dat je weet wanneer het ophoudt’, zei een deelneemster aan één van mijn workshops optimistisch. Zij had een mooie modus gevonden om de vaste baan in zichzelf te vinden en niet aan een contract te koppelen.

Iedereen moet blijven leren

Werkloze werkzoekers merken dat het volgen van opleidingen noodzakelijk kan zijn om weer aan het werk te komen. Opleidingsbudgetten van uitkerende instanties of het kunnen inzetten van transitievergoedingen zijn daar zeer welkom bij.

Werknemers die zich bewust zijn van hun toegevoegde waarde, nemen verantwoordelijkheid voor hun opleiding. Om te voorkomen dat je toegevoegde waarde zakt, is investeren in je verdere ontwikkeling noodzakelijk. En met snellere ontwikkelingen in de markt zullen je kennis en ervaring sneller afnemen. De werkgever investeert in de kosten voor de opleiding en de werknemer investeert de tijd. Los daarvan is het geen gek idee om zelf ook geld in opleiding te blijven investeren, daar zit je toekomstige verdienkracht.

Je blijft vanzelfsprekend verder leren

Een leven lang leren is geen loze kreet meer. Actuele informatie is op veel grotere schaal beschikbaar door blogs en vlogs van specialisten in je vakgebied. Hoeveel apps heb je op je smartphone die je nu onmisbaar vindt terwijl ze een paar jaar geleden niet bestonden? Kijk ook naar de vaardigheid van solliciteren. Als je alleen de succesvolle sollicitatievormen van 15 jaar geleden beheerst heb je een ernstig probleem. Heb je veel jongeren om je heen dan bof je want zij zijn je leraren op technologisch gebied.

Het onderscheid tussen werk en privé maak je zelf

Het Nieuwe Werken en de snelle mobiele communicatie maken dat je altijd beschikbaar bent voor werk en voor privé. Op het strand check je je e-mail en tijdens kantoortijden boek je je vakantie.

Tot twintig jaar geleden was je een functionaris die zijn privézaken maar in zijn eigen tijd moest doen, nu lopen werk en privé veel meer in elkaar over. Het was niet vanzelfsprekend dat je wist wat je collega’s bezighield buiten het werk. Ik herinner me dat ik samen met een collega voor de personeelsvereniging regelmatig avonden organiseerde in het kader van persoonlijke ontwikkeling. Ik realiseerde me dat ik weinig wist van het leven van collega’s met wie ik dagelijks samenwerkte, doordat ik soms verbaasd was wie er op die avonden verscheen.

Jij bent in staat om zelf te sturen op je beschikbaarheid. Dat vraagt oefening en uitproberen. Welk maatwerk past bij jou met respect voor de ander?

Een bijdrage leveren

Wil jij de wereld ook een beetje beter achterlaten? Wil je graag een bijdrage leveren aan de maatschappij, aan je werkgever? Op welke manier? Je wordt zichtbaarder in je authenticiteit wanneer duidelijk wordt wat jij wilt bijdragen. Wat zijn jouw waarden? Waar hecht je belang aan? Wat zijn je drijfveren?

Waarin toon jij als vanzelfsprekend leiderschap? De één zal zich richten op de opvang van verwaarloosde dieren. Een ander richt zich op de ontwikkeling van mensen op een bepaald terrein. Een derde persoon zorgt ervoor dat oudere mensen mee kunnen blijven doen in de maatschappij door de ICT-hulpmiddelen zo intuïtief mogelijk te maken.

Je wordt op je werk zichtbaarder als mens wanneer je weet wat je doel is. Waarvoor leef jij? Jouw drijfveren en motivaties bepalen waar je aan bij wilt dragen en daarmee kun je eenvoudiger beslissingen nemen. Je visie op jouw leven bepaalt de richting waarbinnen je jouw kennis en kwaliteiten inbrengt. Grote kans dat je collega’s mensen zijn met wie je buiten het werk ook een goed contact hebt.

De nieuwe werknemer werkt bij een organisatie met waarden, een visie en cultuur waar hij zich in herkent. Je collega’s zijn jouw soort mensen. Is er te veel verschil tussen de bedrijfswaarden en jouw persoonlijke waarden dan sluit je niet aan bij die werkgever. Je werk is een vanzelfsprekend deel van je leven en niet andersom.

Meerdere banen in je carrière

Onze overgrootouders stapten als vanzelfsprekend in de voetsporen van hun ouders. Ze deden meestal hetzelfde werk of leerden hetzelfde beroep. Onze grootouders leerden een vak en oefenden dat hun hele werkzame leven uit. Onze ouders hadden één of enkele werkgevers. Voor onze kinderen en zeker onze kleinkinderen geldt dat wat ze leren tijdens hun studie verouderd is voordat ze afgestudeerd zijn. En voor hun veertigste hebben ze meer dan tien banen gehad. Als nieuwe werknemer bestaat de baan misschien nog niet die je over tien jaar vervult. En wellicht is je huidige functie dan verdwenen. De nieuwe werknemer is in staat om zich aan te passen aan de toenemende complexiteit en de snelheid van veranderen.

  1. Ben je er klaar voor

De arbeidsmarkt is drastisch aan het veranderen, aan het transformeren. De wereld is via een muisklik onder handbereik. Tegelijkertijd is je persoonlijke kleur en inbreng belangrijker dan ooit.

Je bent tegelijkertijd regisseur en hoofdrolspeler van je loopbaan. Maak je de veranderende arbeidsmarkt eigen en stap in de rol van ondernemende werknemer. In de eerste stap ontwikkel je jezelf als merk.