Een geslaagde misdaadroman die stemt tot nadenken
[Recensie] Het schrijversduo Toet & De Best bestaat uit de Barend Toet die in 1971 de muziekkrant Oor oprichtte en een aantal thrillers schreef zoals Het Kathmandu komplot en Infrarood en Krijn de Best (1952) die psychologie studeerde en naast veel vakliteratuur, de Cura-crimethrillers op zijn naam heeft staan. Crémation Criminelle is hun eerste gezamenlijke project. Het verhaal speelt zich af in de Franse stad Limoges ten tijde van de laatste presidentverkiezingen die het einde betekende voor het presidentschap van Nicolas Sarkozy ten gunste van François Hollande.
In de koekjesfabriek Tartelette de France wordt in een bakoven het grotendeels verbrande lichaam gevonden van een man. Het onderzoek naar de dood van deze man wordt geleid door Paul Paulusma, een rechercheur met Nederlandse wortels die door zijn collega’s Pépé wordt genoemd. Ongeveer tegelijkertijd wordt de scheikundeleraar François Dupuy door de Frans-Algerijnse crimineel Tariq door het hoofd geschoten na een ruzie over een gestolen auto. Terwijl het onderzoek in deze twee zaken volop aan de gang is, wordt een derde misdrijf gepleegd; een ex-priester wordt door de voordeur van zijn huis heen doodgeschoten.
Het verhaal is in een mooie en vloeiende stijl geschreven die zich aanpast aan de toon en de kleur van het moment, van luchtig en lichtvoetig tot ernstig en beschouwend met veel schakeringen daartussen. De schrijvers hebben veel oog voor detail, het verhaal is zorgvuldig uitgewerkt en de sfeertekeningen zijn treffend. Het feit dat Krijn de Best in het gebied woont zal hier zeker toe hebben bijgedragen. De meeste personages zijn goed uitgewerkt terwijl sommigen wat oppervlakkig blijven. Pépé is de sympathieke, ambitieuze en deskundige rechercheur, die ondanks het feit dat hij moet roeien met de riemen die hij eigenlijk niet heeft, alles in het werk stelt om een goed resultaat te halen. Zijn collega Azim Bensahim worstelt met zijn Algerijnse achtergrond wanneer hij zich bezighoudt met een onderzoek dat een sterke etnische lading heeft.
Crémation Criminelle kent drie verhaallijnen die zich onafhankelijk van elkaar ontwikkelen. Iedere lijn behandelt een van de drie misdaden. Van twee van de misdaden is het van meet af aan duidelijk wie de dader is en richt het verhaal zich vooral op de wijze waarop Pépé en zijn team te werk gaan. Het derde verhaal, waarin echt speurwerk om de hoek komt kijken, is geloofwaardig in elkaar gezet en heeft een bevredigende ontknoping.
Crémation Criminelle behandelt actuele maatschappelijke thema’s zoals etnische tegenstellingen die de Franse maatschappij lijken te verscheuren en die een rijke voedingsbodem vormden voor het politieke debat rondom de presidentsverkiezingen. Daarnaast schrijven Toet & De Best met veel gevoel en respect voor de slachtoffers over pedofilie en seksueel misbruik door rooms-katholieke priesters en de schaamteloosheid waarmee dergelijke misdaden door de religieuze elite worden toegedekt. Ook de door veel allochtonen gevoelde discriminatie in het onderwijs, het sluimerende drugsgebruik en de misdaad die daarvan het gevolg is, worden helder geanalyseerd. In Crémation Criminelle ontbreekt het, met uitzondering van enkele opwindende passages, aan spanning. De schrijvers noemen het boek een Franse misdaadroman en die genreaanduiding is juist gekozen. Het is geen thriller in de klassieke betekenis van het woord.
Crémation Criminelle is een geslaagd debuut dat door de maatschappelijke context waarin het is geplaatst verder gaat dan alleen maar een verhaal over misdaad. Het geeft ook voldoende stof om over na te denken.
—
Eerder verschenen op Hebban
2014
