"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De Atlantische pelgrim

Woensdag, 15 mei, 2019

Geschreven door: Onbekend
Artikel door: Peter van Dam

 John Lothrop Motley en de Amerikaanse ontdekking van Nederland

[Signalering] Nederlandse geschiedenis was in de Verenigde Staten aan het einde van de 19de eeuw mateloos populair. Dit was voor een belangrijk deel te danken aan de historicus John Motley (1814-1877). Deze telg uit een welgestelde familie vertelde zijn landgenoten in The Dutch Republic over een volk dat zijn vrijheid op de Spanjaarden bevocht. Amerikanen reageerden enthousiast op deze geschiedenis, waarin ze moeiteloos een voorloper van de vrijheidsstrijd van hun eigen land herkenden.

Motley vestigde met The Dutch Republic zijn naam als historicus en groeide uit tot een publieke persoonlijkheid. In een nauwgezette biografische studie van deze opmerkelijke figuur beschrijft Jaap Verheul hem als iemand die met één been in Amerika en één in Europa stond. Hij was “een barometer van het Amerikaanse nationale sentiment”, maar ook innig vertrouwd met Europese cultuur.
Aan de hand van de reacties uit Amerika en Europa wil Verheul ook overeenkomsten en verschillen tussen de continenten schetsen. Gelukkig laat hij ook ruimte voor andere verschillen, zoals de zeer uiteenlopende reacties op zijn werk onder Nederlandse historici. Motley bleef over Nederland schrijven. Zijn werk voldeed echter steeds minder aan de verwachtingen van het (vak)publiek. Zo blijkt hij niet alleen grensganger tussen continenten, maar ook tussen geschiedenis als verhaal en als wetenschap.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boekenkrant