Mannelijkheid en Nederlandse identiteit toen
[Recensie] Alleen al om de titel een aanrader, en bovendien een belangrijk boek. Historicus Dorothee Sturkenboom onderzoekt ideeën over mannelijkheid en Nederlandse identiteit van de late 16de tot aan het eind van de 18de eeuw. Over identiteit, culturele representaties en hun effect op de beeldvorming is al veel meer gezegd en geschreven maar het genderperspectief dat Sturkenboom toevoegt is nieuw en levert ook allerlei nieuwe inzichten op.
De ballen van de koopman laat zien hoe Nederlandse (koop)mannen over zichzelf dachten, maar ook hoe anderen, vooral buitenlanders, de Nederlandse koopman karakteriseerden en stereotypeerden. Dé Nederlandse (koop)man bestaat niet. Het waarheidsgehalte van de beeldvorming is bovendien niet waar Sturkenboom naar op zoek is. Wel maakt dit boek mooi duidelijk hoe verschillende beelden en ideeën over mannelijkheid naast elkaar bestonden, zoals de ondernemende mercator honestes, de stoere Batavier, de man onder de plak van zijn ‘wijf’ en de zachtaardige vader (die laatste kon ook dienen om de ideale verhouding tussen plantagehouder en zijn slaven te karakteriseren). Het boek zit vol rake citaten uit een breed scala aan bronnen zoals reisverslagen, brieven, wetenschappelijke verhandelingen, liedjes en toneelstukken. De ballen van de koopman probeert niet het heden te verklaren, maar levert ondertussen wel een nieuwe bril waarmee ook hedendaagse ideeën over mannelijkheid en Nederlandse identiteit opnieuw bezien kunnen worden.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
