"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De Bijzondere rechtspleging

Woensdag, 22 november, 2017

Geschreven door: Henk Eefting
Artikel door: Henk Slechte

Rampzalige gevolgen voor politieke delinquenten en collaborateurs

[Signalering] De Nederlandse regering in ballingschap in Londen besloot in 1943 om na de oorlog Bijzondere Rechtspleging in te stellen. Zo wilde ze een ‘bijltjesdag’ jegens de ‘foute’ Nederlanders voorkomen. De auteur, oud-officier en oud-directeur van de militaire gevangenis Nieuwersluis Henk Eefting, was kind van zo’n ‘foute’ Nederlander. Hij heeft die last een heel leven met zich meegedragen, zoals veel andere kinderen van ‘foute’ Nederlanders.

Toen Rijks-geschiedschrijver Loe de Jong op alle collaborateurs het etiket landverrader plakte, besloot hij de Bijzondere Rechtspleging te onderzoeken. Dit leidde in 2007 tot deze monografie die een onthutsend beeld geeft van de manier waarop de collaborateurs zijn behandeld en berecht. Het boek vertelt ook over de context: het ontstaan en het functioneren van de NSB. Eeftings conclusies zijn des te schokkender, omdat ze degelijk zijn onderbouwd en gedocumenteerd. Hij geeft een ontluisterend beeld van de Bijzondere Rechtspleging die een letterlijke Bijltjesdag voorkwam maar oneindig en vaak onverdiend leed heeft veroorzaakt. Hij maakt overtuigend duidelijk dat een grondige herziening van de historiografie die zich bezig houdt met goed en fout in (en na) de oorlog geen overbodige luxe zou zijn. Van dit belangrijke boek is in 2016 terecht een herdruk verschenen.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boekenkrant