Een veelomvattende ‘onromanse’ roman
[Recensie] De achterflap vermeldt dat De boom van auteur Govert Derix een ‘onromanse’ roman is. Wanneer je deze vuistdikke pil hebt gelezen, dan zal je ongetwijfeld instemmen met deze goedgevonden omschrijving.
De boom, hoe kan het anders, gaat over bomen, althans, niet alleen maar natuurlijk, maar ze hebben beslist de hoofdrol. Wat is dat toch met bomen? Zonder woorden spreken ze rechtstreeks tot ons hart. In De boom heeft de natuur haar eigen taal en zet ze alles in om de wereld te behoeden voor de desastreuze gevolgen van de menselijke activiteit. Naast de dichter Baer en Moravia (kunstenares zonder ambitie) zijn natuurkrachten de echte hoofdpersonen in deze ‘onromanse’ roman. Om hun moverende redenen besluit een steeds groter aantal bomen het heft in eigen hand te nemen. Wonderbaarlijke verdwijningen en verschijningen gaan hand in hand en de wereldorde wordt bedreigd. Dat vinden althans de presidenten van Amerika, Rusland en China. Er breekt een ‘war on trees’ uit die niet alleen bomen treft, maar de hele maatschappij. Zelfs de taal krijgt klappen.
“Later pas begreep Matelda dat al die bezoeken van belangrijke mensen samenhingen met de gave van opa Garibaldi. Velen dachten dat hij met dieren kon praten, dat hij ze tam kon maken en kon verzoenen. Een enkeling geloofde zelfs dat hij ze menselijk kon maken, waardoor anderen zich afvroegen wat het verschil was tussen vermenselijkte dieren en dierlijke mensen.”
De boom herbergt een zevental boeken in evenzoveel verschillende stijlen. De gemeenschappelijke deler is echter dat het de natuur is die haar zegje doet op diverse manieren en via telkens andere ‘stemmen’. Maastricht is een terugkerend decor in het boek, maar is zeker niet het enige.
Het is niet te hopen dat een potentiele lezer zich laat weerhouden door de omvang van deze roman (bomen zijn nu eenmaal ‘uit de kluiten gewassen’), want het is beslist de moeite waard. Wat een geweldige roman heeft Derix afgeleverd. Het bijzondere is ook dat Derix in De boom niet stijlvast is. Wellicht zou dat in elk ander boek storen, maar het is hier juist de kracht van het geheel. De verschillende stijlen die Derix aan de dag legt zijn bovendien allemaal even fraai, want een begaafd auteur is deze man beslist.
“Nergens was men verder gevorderd in het doorgronden van de intelligentie van het plantenrijk dan in een ultrageheime afdeling van een geheime dienst die beschikte over een onderzoeksfaciliteit in het hart van de Braziliaanse Amazone. De divisie stond onder leiding van de man die de afgelopen week via het Witte Huis rechtstreeks verantwoordelijk was voor de missie van het onmogelijke ambassadeur duo Pete en Paul Clearwood.”
De boom is een veelomvattend werk en heet een roman te zijn, maar de feitenliefhebbers komen ook zeker aan hun trekken. Voor de oplettende lezer valt er wellicht zelfs een enkel autobiografisch element in te ontdekken. Voor het overige is dit boek voornamelijk een genot om te lezen, inspirerend en boeiend. Op uiterst intelligente wijze weet Derix structuur aan te brengen en verbindingen te leggen.
Kortom, De boom is een machtig literair werk dat boeit en inspireert!
—
Eerder verschenen op Hanneke Tinor-Centi
