Over de geschiedenis van Rwanda
[Recensie] De bijzondere vriendschap die toevalligerwijze is ontstaan tussen twee meisjes uit totaal andere werelden breekt het alledaagse leven van Maridadi in het boek De boom met de bittere bladeren. Maridadi een meisje dat op de markt werkt in Rwanda en Puck een studente antropologie uit Nederland.
Puck vraagt haar mee naar Goma om te helpen met haar onderzoek. Tijdens het korte bezoek aan Goma krijgt Maridadi een soort flashbacks. Ze kan de beelden niet plaatsen. Vaag herinnert ze zich dat ze in een vluchtelingenkamp heeft gezeten. Ze was drie jaar toen ze haar moeder verloor. Haar vader heeft haar nooit verteld wat er gebeurd is, ook Rosa niet. Maridadi ziet Rosa een beetje in de rol van een moeder “Rosa komt voor mij het dichtst bij zoiets als een moeder.”
Er rijzen steeds meer vragen op bij Maridadi. “Hoe kwam dat toch in mijn hoofd?” Als lezer word je meegenomen met de vragen en gedachten van het meisje. Zo spreekt Maridadi van “De Gebeurtenissen”. Dit maakt heel duidelijk dat er niet expliciet gesproken wordt over de geschiedenis van Rwanda. Alle leed in dit land wordt verhuld in taalgebruik dat niet uitdrukkelijk benoemd wordt. Voor Maridadi moeilijk omdat ze niet rechtstreeks antwoord krijgt op vragen die ze heeft. Om deze reden vergt het van de lezer kennis over Rwanda of een situatie waarbij een jeugdige lezer extra uitleg krijgt.
Het boek is goed leesbaar doordat Maridadi je meeneemt op haar zoektocht naar haar verleden. Auteur Ruth Erica legt op deze manier als het ware de genocide in Rwanda uit aan de jeugdige lezer, zij trekt je de geschiedenis in.
Wat het boek zo bijzonder maakt voor jeugdige lezers is de wijze waarop je langzamerhand een beeld krijgt van de verschrikkelijke geschiedenis in Rwanda. Niet alleen een boek over een deel van de geschiedenis van Rwanda maar ook een boek over andere culturen, andere denkwijzen, denken over “wij tegenover zij.” En wat schrijfster Ruth Erica benoemt op de binnenflap van het boek, “welke impact heeft deze inktzwarte periode op Rwandese jongeren.”
Een vraag die ook jongeren die dit boek hebben gelezen, voorgelegd kan worden. Waar in een groep over gesproken kan worden. De geschiedenis van Rwanda, de strijd tussen Hutu’s en Tutsi’s, de genocide, zal vrijwel onbekend zijn bij jongeren. Dit maakt ook dat het boek in een schoolsituatie zeer op zijn plaats is. In een schoolsituatie kan aanvullende informatie verrijkend zijn.
Heel bijzonder dat Ruth Erica dit boek heeft geschreven, haar eerste roman. Erica heeft voor haar werk als cultureel antropologe veel in Afrika gereisd, en vooral “Rwanda raakt haar in haar hart.” Zij wilde haar ervaringen vertellen door het schrijven van dit boek.
De boom met de bittere bladeren bevat korte, leesbare hoofdstukken. Elk hoofdstuk is weer verdeeld in korte stukken die van elkaar gescheiden worden door kleine getekende blaadjes. Achterin het boek is een verklarende woordenlijst opgenomen. Bovendien wordt een getekende kaart ter verduidelijking getoond.
Alhoewel het een heftig onderwerp is, is de taal van het boek geschikt voor jongeren. Een aanrader.
Op de site van Lemniscaat staan lessuggesties.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
