Hoe de idylle langzaam plaats moet maken voor de harde werkelijkheid
Het tweede deel van De Cazalets heeft de titel Aftellen gekregen. In deel één was de stemming nog zorgeloos; er was wel dreiging van de oorlog en er werden voorzorgsmaatregelen getroffen, maar het was nog niet tastbaar. Met deze dreiging duiken we deel twee in. De familie Cazalet wordt nu aan alle kanten geconfronteerd met de gevolgen van de oorlog. Niemand ontkomt. De jongeren moeten hun plannen en dromen bijstellen; niets is meer vanzelfsprekend. Nora en Louise:
“‘Toneelspeelsters zijn niet nódig,’ had Nora gezegd, al had ze toegegeven dat het niet veel zou uitmaken wat Louise deed als er geen oorlog zou uitbreken.”
Louise (van haar zullen we nog veel horen!) op haar beurt vraagt zich af wat het nut van Nora’s keuze is. Ze wil non worden, hoewel door de omstandigheden ook dat voornemen onzeker wordt.
Relaties
Ook de andere kinderen worden niet gespaard. Ieder kind heeft zijn of haar eigen manier om te reageren op heftige gebeurtenissen, hierdoor leren we de kinderen nog beter kennen wat soms ontroerend is. De relatie tussen Clary en haar stiefmoeder Zoë ontwikkelt zich op een verrassende wijze, het is één van de thema’s in het verhaal: de ouder-kind relatie. Vaak vanuit het perspectief van het kind verteld. De auteur weet voortreffelijk te verwoorden hoe een kind zou kunnen denken.
Ontroerend
De uitwerking van de karakters in het algemeen vergt soms wat geduld om te lezen, ze worden wel eens breed uitgesponnen. Dit verrijkt en verdiept het beeld dat uiteindelijk gegeven wordt. Zo komen personages die ogenschijnlijk een niet zo’n prominente rol hebben, soms ineens volop in de schijnwerpers te staan, zoals Juffrouw Milliment, die zich grote zorgen maakt over haar toekomst:
“Maar wat lag voor haar? Er zou een dag aanbreken waarop die lieve Polly en Clary en Lydia haar niet meer nodig zouden hebben, en waarop Roland en Wills nog te jong zouden zijn. Zij zou daarentegen kunnen ontdekken dat ze het niet meer aankon om íémand les te geven.”
Maar uiteindelijk wordt ze liefdevol gerustgesteld door Viola. Een uitermate ontroerende passage.
Hangwangen
Het verhaal kabbelt door, de gruwelijkheden van de oorlog worden verweven met de alledaagse beslommeringen. Thema’s als gezondheid, liefde, zelfontplooiing krijgen op een organische manier hun plek tussen het oorlogsgeweld. De oude tantes Dolly en Floor hebben hun eigen plekje verworven in de grote familie. Zoals zij worden beschreven getuigt van groot observatievermogen en humor. Wat te denken van “de hangwangen van tante Dolly, als de oren van een spaniël”, ze doen Villy denken aan “bergen op een amateuristische aquarel van Schotland.” Humor, melancholie en vergankelijkheid worden alle drie in één zin, in één observatie verenigd, een prachtig beeld.
Bohemiens
Van Louise zullen we nog veel horen. Haar karakter is gestoeld op dat van de auteur, Elisabeth Jane Howard. Louise wil actrice worden en is in die ambitie nogal volhardend, niets houdt haar tegen, ondanks ontberingen in het pension waar ze logeert om bij het toneelgezelschap te mogen spelen. Een oncomfortabel onderkomen, een milieu waarin ze haar weg probeert te vinden, zo anders dan thuis! Het kunstenaarswereldje slokt haar op, ze kan amper weerstand bieden. Haar thuissituatie biedt ook al geen soelaas, dus is het wellicht niet vreemd dat ze haar toevlucht zoekt bij de bohemiens. En dan is er nog een kaper op de kust: de zeeman. Dat wordt nog spannend hoe deze situatie zich zal ontwikkelen.
Opwindende gebeurtenissen en gewone huiselijke beslommeringen in de juiste verhouding maakt ook dit deel weer zo fijn om te lezen. Het doet uitkijken naar het volgende deel!
—
Eerder verschenen op Met de neus in de boeken
Lees ook de recensie door Tea van Lierop van Deel 1
