Een subliem debuut
[Recensie] Hetty Heinrich is zeven jaar wanneer ze door Walter, de beste vriend van haar broer Karl, gered wordt van de verdrinkingsdood tijdens een zwempartijtje op vakantie.
Enkele jaren later ontmoet de knappe zeventienjarige Hetty Walter terug. Ze zijn elkaar na al die tijd nog steeds niet vergeten en het lijkt goed te klikken tussen hen. Er ontstaat een innige vriendschapsband tussen hen waaruit hun liefde groeit. Het lijkt wel op een mooi romantisch sprookje met uiteindelijk een happy-ending. Maar Hetty heeft een strenge nazistische opvoeding gekregen, haar vader is een hoge SS-officier en Walter is van Joodse afkomst. Hun relatie is verboden in het nazi-Duitsland van eind jaren ’30 en als ze betrapt worden, kunnen ze het beiden met hun leven moeten bekopen. Door de sterke gevoelens die Hetty voelt voor Walter, begint zij zich bovendien vragen te stellen over haar opvoeding en het Duitse regime. Ze begint te twijfelen over zaken waar ze voorheen ten stelligste van overtuigd was zoals Hitler’s rassentheorieën en uitspraken. Maar ook dit is gevaarlijk, men mag nooit sceptisch zijn over de grote Führer, alles wat hij zegt, is men verplicht te zien als de waarheid.
De dochter van de nazi is het debuut van Louise Fein. Het verhaal is geïnspireerd op haar eigen familiegeschiedenis. Ze verloor haar vader toen ze amper zeventien was en bleef zich maar afvragen waarom hij nooit Duits sprak, niets moest weten van producten van Duitse makelij, Duitse tv programma’s, etc…en dit terwijl hij zelf afkomstig was uit de Duitse stad Leipzig. Hij heeft nooit veel verteld over zijn leven in Duitsland en dit maakte Louise natuurlijk nog nieuwsgieriger, ze wilde hier meer over weten. Doordat ze weinig te weten kwam over het leven van haar vader in Leipzig kon ze hier geen boek over schrijven, maar ze gebruikte hem wel als haar inspiratiebron. Anders dan wat op de cover staat, is De dochter van de nazi dan ook niet ‘gebaseerd’ op waargebeurde feiten, maar enkel ‘geïnspireerd’.
Ze wou met Hetty’s verhaal voornamelijk de parallellen tonen tussen het Duitsland van de jaren ’30 en de gebeurtenissen in onze Westerse wereld sinds 2008. Economische problemen in de jaren ’20 leidden tot het nationalisme en extremisme van de jaren ‘30, mediakanalen werden gemanipuleerd en een ganse bevolking geloofde uiteindelijk wat men hen indoctrineerde. Sinds de economische crisis van 2008 zien we overal in Europa het extremisme en nationalisme meer en meer opkomen en ook hierbij speelt de media weer een cruciale rol. Er zijn inderdaad dus interessante parallellen tussen beide periodes waar te nemen.
“Stories, fiction have power. A good book can reach out and pull a reader into a world they know nothing about. It can emotionally engage in a way, news, often, cannot. Characters from a great book can live on in the minds of the reader” Louise Fein
Het boek bestaat uit drie grote hoofdstukken. In het eerste leren we de elfjarige Hetty en haar vrienden kennen. Ze gaat voor het eerst naar het Gymnasium en krijgt thuis een streng nazistische opvoeding. Hitler wordt door haar aanbeden als een soort god. Ze kijkt naar hem op en het enige wat ze wil, is doorgroeien bij de Bund Deutscher Mädel. Met dit hoofdstuk probeert de auteur een antwoord te geven op de vraag hoe het ooit mogelijk was dat een volk afkomstig uit een beschaafd en democratisch land als Duitsland in staat was om anderen zulke weerzinwekkende gruwelijkheden aan te doen. Om dit nog meer onder de aandacht van de lezers te brengen, zal de auteur het verhaal brengen vanuit Hetty’s perspectief, zij is nog jong, naïef en beïnvloedbaar. Het is zeer gewaagd van Louise om het Duitse perspectief te kiezen voor haar boek en niet die van het Joodse hoofdpersonage zoals dit in de meeste boeken over WWII wel het geval is. Dit is dan ook wat De dochter van de nazi zo bijzonder maakt, vond ik.
In een tweede hoofdstuk zijn we enkele jaren verder, Hetty is net zeventien geworden en ze ontmoet de knappe Walter terug. Hoe hechter hun vriendschap wordt, hoe meer Hetty zich vragen zal stellen bij haar opvoeding en de waarden die ze meekreeg. In het derde en laatste hoofdstuk zien we hoe Hetty uitgroeit van tiener tot volwassen vrouw. De drie hoofdstukken bevatten elk verschillende kortere delen, die telkens beginnen met een tijdsaanduiding. Dit vind ik zeker een pluspunt, want zo kon ik mij beter oriënteren in het verhaal.
De personages werden met veel zorg uitgewerkt, niet alleen Hetty als protagonist leren we goed kennen, maar ook de nevenpersonages krijgen veel aandacht. Bertha, de kokkin van het gezin Heinrich en een van de kleinere achtergrondpersonages heeft mijn hart gestolen en is één van mijn favoriete karakters geworden uit De dochter van de nazi. Zelden heb ik een boek gelezen waar zoveel zorg werd besteed aan zowel hoofd-als nevenpersonages. Wat zou ik graag nog meer over Bertha weten, ik ben zo nieuwsgierig naar haar verhaal. Misschien wel stof voor een spin-off? Wie weet….
Naast de verscheidene thema’s die aan bod komen, is het boek ook een coming of age verhaal. We zien Hetty niet alleen fysiek uitgroeien van een zevenjarig meisje tot een zeventienjarige jonge vrouw, maar mentaal ondergaat zij ook een hele transformatie. Opgegroeid onder het strenge nazi-regime, is dit het enige wat zij kent, alles wat door Hitler en onder zijn regime verkondigd wordt, is heilig voor haar. Maar hoe ouder ze wordt, hoe meer ze begint na te denken en andere inzichten krijgt. Ze zal niet meer alles wat men haar voorschotelt als waarheid aanschouwen, maar erover beginnen nadenken.
De auteur zal verschillende technieken en manieren gebruiken om Hetty’s verhaal te brengen. Fragmenten uit Hetty’s dagboek worden afgewisseld met Hetty als verteller enerzijds en een alleswetende auctoriële verteller anderzijds, op een vernuftige manier laat de auteur deze verschillende vertelwijzen in elkaar overlopen. Dit resulteert in een origineel, afwisselend verhaal, gecombineerd met een luchtige beeldende schrijfstijl. Voor mij persoonlijk was er echter teveel conversatie in het boek, en deze leken mij niet altijd realistisch, gezien er hier en daar toch wat toevalligheden waren om het verhaal ineen te laten lopen. Maar ik houd op zich niet echt veel van conversaties in boeken, ik houd eerder van boeken waar er bijna geen tot niets van conversatie in voor komt.
Hoewel dit een roman is, weet Louise er toch de spanning in te houden. Er zijn heel wat wendingen waarvan de meeste onverwacht zijn, doch zeer af en toe kon je er wel één raden, maar dit waren meer ‘toevalligheden’ om het verdere verloop van het verhaal in een bepaalde richting te kunnen sturen. Vergis je ook niet door te denken dat het hier om een romantisch liefdesverhaal zou gaan, het is veel meer dan een mierzoet verhaal over verliefde jongeren, het is een coming of age die inzicht geeft in hoe een beschaafd volk zoals de Duitsers in staat waren tot oorlogsgruwelen.
De auteur heeft een zeer uitgebreide research gedaan naar WWII en het nazistisch gedachtegoed. Alles was dan ook zeer goed uitgewerkt.
In de epiloog haalde de auteur aan dat zij met haar boek eigenlijk de parallellen tussen het nazistische Duitsland en de Westerse wereld vanaf 2008 in de kijker wou zetten, jammer genoeg kom je dit als lezer pas te weten nadat je het boek hebt gelezen, waardoor dit verloren gaat. Ik vind dit nochtans een zeer interessante insteek. Zou het niet beter zijn om dit reeds in een proloog te vermelden? Want dan begin je het boek te lezen met een volledig ander idee en zal je meer aandacht hebben voor de vele details die ernaar verwijzen. Nu zal je, na het lezen, denken dat je het verhaal van Hetty en Walter hebt gelezen en mis je grotendeels het eigenlijke doel ervan. Ik vond het daarom belangrijk om hierover aandachtig te zijn in mijn recensie, zodat toekomstige lezers zeker weten dat het boek meer is dan een verhaal over verliefde tieners tijdens de oorlog.
Tot slot een kort woordje over de titel, de originele Britse titel is People like us, in de US hebben ze er Daughter of the Reich van gemaakt en bij ons is het dus De dochter van de nazi geworden. People like us past het beste bij de eigenlijke boodschap van de auteur, ze vergelijkt de Duitse bevolking uit de jaren ’30 met ons, zijn lezers. Ze wil dat de lezers de mensen uit Duitsland zien zoals ze zichzelf zien, hierbij probeert de auteur op de parallellen tussen beide periodes te wijzen. De Nederlandse en Amerikaanse titel geven dan weer goed weer waarover het verhaal gaat. Persoonlijk vind ik nog steeds dat het originele steeds beter is, maar de Nederlandse en Amerikaanse titel zullen meer lezers aantrekken, wat alvast positief is, want het is zeker en vast een must-read.
Dit is een subliem debuut, bij het lezen moet je als lezer toch af en toe eventjes naar adem happen. Het is een zeer krachtig verhaal! Als de auteur de tips van haar lezers opvolgt, zal zij uitgroeien tot een groots auteur met een scherpe pen! Mijn tips zijn al vast iets minder conversaties en toevalligheden. Ik ben alvast zeer benieuwd naar wat haar volgende roman zal worden. Een verdiende 4 sterren.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
