De beste remedie tegen depressies
De straaljager van de Vlaamse letteren is er weer. Herman Brusselmans’ nieuwste product, een novelle, luistert naar de naam De dollartekens in de ogen van moeder Theresa. Welnu, lees een willekeurige recensie of samenvatting van een van zijn andere schrijfsels en je hebt waarschijnlijk al een redelijke weergave te pakken van wat er op deze laatste 134 pagina’s van zijn hand te lezen valt. Al sinds zijn debuut in 1982 zijn het aantal vaatjes waaruit de schrijver tapt op één hand, zo niet één vinger te tellen. En nee, wederom gebeurt er dit keer niet zo ontzettend veel.
Het cliché wil dat er uitsluitend liefhebbers en haters bestaan van Brusselmans’ werk. Zoals alle cliche’s is dat natuurlijk slechts voor een gedeelte de waarheid. Maar goed, om er toch in mee te gaan: de eerste alinea doet wellicht vermoeden dat de ondergetekende zich in het kamp der haters bevind. Niets is minder waar. Dus voor eenieder die daar wel toe behoort, stopt u maar met lezen. Het eindoordeel moge duidelijk wezen.
De dollartekens in de ogen van moeder Theresa lijkt binnen zijn autobiografische fictie-reeks (o.a. Het spook van Toetegaai en Ik ben rijk en beroemd en ik heb nekpijn) te vallen. Ditmaal krijgt de lezer de ontluikende en vroeg in de kiem gesmoorde muzikale carrière van een jonge Brusselmans voor ogen. Hij koopt twee gitaren, ruilt ze in voor een drumstel, begint een band die, luisterend naar de illustere naam The Hidden Creators of the Sleepy Daydreams, vanwege een naar incident (zie hieronder) een vroege dood sterft. Punt. Tja, van een uitmuntend en ingewikkeld plot zal Brusselmans het nooit moeten hebben.
Maar zijn ogenschijnlijk oeverloze gezemel is weer van het hoogste niveau. Het werk mag dan nauwelijks passen binnen het dominante paradigma van wat goede literatuur is, zijn ook hier aanwezige, wellicht wat karikaturale schetsen van de gewone burgerman of –vrouw komen weer dichterbij het echte leven dan menig roman van erkende topauteurs. Bovendien is zijn sublieme gevoel voor taal weer verantwoordelijk voor vele hilarische situaties en levert het de nodige bijspijkering van het vocabulaire van de lezer op.
Ook weet Brusselmans met een paar korte scènes nog wat eigentijdse problematiek uiterst treffend te behandelen waar anderen boeken over vol schrijven: islamisme. Mohammed, de zanger van de band en lid van de enige allochtone familie in het dorp Hamme, waar het verhaal zich afspeelt, wil graag verwesteren. Dus spelen in een rock ’n roll band lijkt hem wel wat. De koran heeft-ie slechts voor de helft gelezen. Dat alles verandert nadat hij een mes in zijn buik krijgt geplant door een xenofobe Antwerpenaar bij het eerste en laatste optreden van The Hidden Creators of the Sleepy Daydreams.
‘“Ik treed niet meer op,” zei Mohammed. “‘Ik doe niet meer mee aan die decadente handelingen. Ik ga de tweede helft van de koran lezen en dan zal ik mijn conclusies trekken.”
“Ja, conclusies,” zei z’n vader.
[…] De verpleegster […] zei: “Willen jullie nu even op de gang wachten? Ik moet z’n pisseloe wassen.”
“Nee, niet m’n pisseloe wassen!” riep Mohammed.
“Niet pisseloe!” zei z’n vader.’
‘Drie maal daags een passage lezen. Ik zweer ’t je, het helpt.’ Dat schreef een vriendin van mij ooit eens in een boek van Brusselmans dat zij cadeau deed. En helpen doet het zeker. Tenzij het de lezer ontbreekt aan gevoel voor humor is het werk van de Vlaamse straaljager de beste remedie tegen depressies.
—
Eerder verschenen op Recensieweb
