[Recensie] Op 12 januari jl. verscheen deze debuutroman van de Canadese Ashley Audrain tegelijkertijd in meer dan dertig landen. Ashley werkte in het verleden als publiciteitsmanager bij Penguin Books Canada en door deze grootse lancering van haar eerste roman, zijn de verwachtingen enerzijds hooggespannen en heerst er daadwerkelijk de overtuiging dat we met iets bijzonders te maken hebben.
Groot heeft bij mij niet altijd de voorkeur. Dat zit opgesloten in mijn karakter waar onderscheiden een terugkerend thema is. Als voetballiefhebber was ik aanvankelijk niet voor de grote clubs, omdat iedereen daar al supporter van werd. Ook bij muziek wist ik de meer alternatieve en obscure muziek meer te waarderen dan het breed gewaardeerde Top40 materiaal. Zo heb ik bij het lezen een voorkeur voor de ‘kleine’ Nederlandse auteurs die gelukkig bij steeds meer uitgevers de kans krijgen hun werk te publiceren. Deze Canadese auteur krijgt door deze grote release wel mijn aandacht maar tegelijkertijd op een kritische wijze.
Ouderschap
Het boek gaat in hoofdlijnen over drie generatie moeders, met als rode draad een sterke vorm van bindingsangst en een gebrek aan levensgeluk. De drie verhalen worden door elkaar heen verteld, zonder ook maar een moment verwarrend te zijn. Blythe Connor is de jongste moeder en is dolgelukkig met haar man Fox. Wanneer zij samen, vanuit pure liefde een dochter krijgen, ontbreekt het Blythe vervolgens aan natuurlijke moederliefde.
‘Ik concentreerde me op de dagen die we door moesten zien te komen terwijl ze als zwerfkeien tegen elkaar aan rolden’
Wanneer de band van dochter Violet vervolgens wel heel hecht wordt met haar vader, ontstaan er bij Blythe angstgevoelens of ze nog wel écht deel uitmaakt van het gezin. Omdat zij in haar eigen jeugd ook de liefde van haar eigen moeder heeft moeten missen, gaat Blythe de strijd aan met haar onderontwikkelde moederhart. Voor een goede relatie met haar dochter, is het hopelijk nog niet te laat. En dan raakt ze wederom zwanger.
De Duw is een prachtige psychologische roman met een gitzwart randje. Het ouderschap heeft effect op de chemie tussen twee ouders.
‘Wij. Geen enkel stel kan zich een voorstelling maken van hoe hun relatie er zal uitzien nadat ze kinderen hebben gekregen’
De lichamelijke en mentale effecten van een bevalling bij een moeder zijn haarscherp verwoord. Als mannelijke lezer krijg je een uitgebreide kijk in het moederbrein. Met korte en heldere zinnen wordt de lezer getrakteerd op een kwalitatief zeer sterk stuk psyche.
‘De tijd gaat zo snel. Geniet van het moment. Moeders praten zo over tijd alsof het de enige valuta is die we hebben’
Het kind is gewenst, gezond en heeft desalniettemin een enorm effect op de onderlinge verhoudingen. Gebrek aan slaap en het gedrag bij de ontwikkeling van het kind, zorgen voor spanningen en uitputting bij de moeder.
‘Ik zag eruit zoals mijn moeder eruit had gezien, vlak voordat ze me in de steek liet.’
Het ouderschap met de roze wolk is ondergeschikt aan de donkere wolken die ook bij de rol als ouder horen. Lezers die dol zijn op psychologische aspecten in een verhaal worden enorm verwend. En een rafeltje thriller zit er ook aan dit boek. Sterker nog, dit boek bevat een constante onderhuidse dreiging tot escalatie. En deze spanning is op sommige momenten nagelbijtend groot.
De personages zijn realistisch en zeer goed uitgewerkt. Ze groeien in de eerste hoofdstukken uit tot echte levende wezens doordat naast de uiterlijke kenmerken vooral aandacht uitgaat naar het karakter van de personages en wat hun karakters genetisch en qua historie heeft gevormd. Mijn sceptische houding is na een paar hoofdstukken verdwenen. Ik word betoverd door de sombere schoonheid en de innerlijke strijd en ontwikkeling.
Omdat de auteur ervoor heeft gekozen om Blythe als ik-figuur haar verhaal te laten vertellen, ontstaat er frictie bij de lezer. Een ik-persoon zorgt voor een verbinding met de lezer en roept vaak gelijktijdig sympathie op omdat de interne afwegingen ook worden gedeeld. Toch kan ik het niet eens zijn met een aantal keuzes en kan Blythe niet voortdurend op mijn begrip rekenen. De keerzijde is dat ook dochter Violet en de zorgende vader Fox, mij net zo kunnen irriteren als dat Blythe het heeft verwoord. Als lezer raak je betrokken in de spanningen tussen moeder en kind en man en vrouw. En bemerk ik dat ik blij ben wanneer Blythe dat ook is. Terwijl er trekjes van schizofrenie en depressiviteit in haar schuilen.
Blythe haar verleden hangt als een zware ketting om haar hals en zijn bepalend voor haar gedrag en haar toekomst. Deze uitermate sterke psychologische roman heeft een dito omslag gekregen. De inktvlekken op het omslag zijn ook aan interpretatie onderhevig. Ik zie twee gespiegelde vrouwelijke silhouetten (moeders?), terwijl het ook een tweekoppige draak kan tonen (schizofrenie?) Al in januari van 2021 heb ik een boek gelezen dat door zijn schoonheid in vele facetten nu al een kanshebber is op de titel ‘Beste boek van 2021’.
Ik heb omwille van het niet willen spoileren, een aantal verhaallijnen niet genoemd. Wat een magistraal boek. Vijf sterren voor mijn eigen moeder en dit boek.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
