Voedingshypes ontrafeld
In De Eetwijze(r), Onzin en onwaarheden over eten ontmaskerd, duikt kok en journalist Anthony Warner in de verwarrende wereld van de voedingshypes. Op een grappige toon en met een wetenschappelijke basis legt hij de pijnpunten van deze hypes bloot en laat hij zien waar ze soms echt schade aan kunnen richten.
[Recensie] Rare verhalen over voedsel zijn van alle tijden. Zo dacht men in de middeleeuwen dat hazen in het voorjaar eieren kwamen brengen om de lente te vieren. Elk voorjaar weer zagen deze mensen ineens veel hazen in open velden, vaak enthousiast bezig met het zoeken van een partner, en tegelijkertijd doken er ook holletjes vol eieren op. Tegenwoordig weten we dat kievieten deze eieren leggen, maar die zijn gewoon te schuw om zich te laten zien. Toch gebruiken we het broodjeaapverhaal nog steeds, maar dan in de vorm van een paashaas die chocolade komt brengen.
Paashaas
In eerste instantie zou je een verhaal over de paashaas niet verwachten in een boek dat claimt de onzin en onwaarheden over eten te ontmaskeren. Maar kok, journalist en blogger Anthony Warner heeft er een goede reden voor. In zijn boek De Eetwijze( r) (originele titel: The Angry Chef), wil hij laten zien dat twee dingen die aan elkaar gerelateerd lijken niet altijd met elkaar te maken hebben. En nergens is die bewering meer waar dan in de voedingswetenschappen, waar onderzoekers hun best doen om te achterhalen wat voor effect verschillende etenswaar heeft op ons lichaam.
Volgens Warner spelen spelen zo veel verschillende factoren een rol in ons eetgedrag en onze vertering, dat het vaak moeilijk te bewijzen is of een bepaald dieet écht werkt of dat een bepaald product écht slecht voor ons is. Maar dat weerhoudt veel gezondheidsbloggers, stijliconen en natuurgenezers er niet van om uit volle borst te verkondigen dat zij dé oplossing voor al onze problemen hebben gevonden. In De Eetwijze(r) neemt Warner de claims van de meest bekende voedingshypes zoals paleo en detox onder de loep en bekijkt hij of ze standhouden als je er wetenschappelijk naar kijkt.
Zorgvuldige analyse
Niet heel verrassend concludeert Warner dat veel van de beloftes die deze voedingshypes doen niet bepaald gegrond zijn. Maar voor hij dat doet gaat hij heel zorgvuldig te werk en zoekt hij uit waar de hype vandaan komt en hoe het precies zou werken. Hij legt duidelijk uit hoe vetzuren zijn opgebouwd en neemt ons mee terug naar de middelbare school om het verschil tussen zuur en basisch uit te leggen. Soms gaat zijn uitleg echter wel wat snel, wat de vraag oproept of het voor minder chemisch geschoolde lezers te volgen is.
Gelukkig kun je het boek ook goed lezen zonder alle details helemaal te doorgronden, want het staat vol met humor en de grote lijnen zijn makkelijk te volgen. Met de systematische aanpak sleept Warner je mee in een bij vlagen bizarre wereld. Zeker iemand die zich nog nooit echt heeft verdiept in al die diëten zal van de ene verbazing in de andere vallen. Voegen mensen echt bleek toe aan hun water om het weer ‘levend’ te maken? Zou iemand echt geloven dat kokosolie gezond is terwijl het vol zit met verzadigd vet? Als buitenstaander is het soms moeilijk te geloven.
Felle kritiek
Je merkt dat Warner zijn best doet om niet van te voren al te oordelen over deze diëten, hoewel dat soms nogal lastig blijkt. Vooral actrice Gwyneth Paltrow en haar gezondheidswebsite Goop moet het flink ontgelden. Maar ondanks de felle kritiek die Warner heeft op de bedenkers van al deze hypes, zet hij de volgers van al die diëten absoluut niet weg als domme mensen. Sterker nog, hij besteedt aardig wat tijd om uit te leggen waarom wij zo gevoelig zijn voor dit soort makkelijke oplossingen en waarom het vaak zal voelen alsof ze werken, ook al is daar geen bewijs voor.
Deze zijsporen maken dat je de processen achter alle hypes beter begrijpt, maar leiden hier en daar ook af. Net als de fictieve gesprekken die hij voert met zijn eigen ‘impulsieve brein’ doen ze soms wat overbodig aan. Zo vertelt Warner halverwege het boek een hoofdstuk lang over de bron van alle hypes in bijvoorbeeld de Chinese alternatieve geneeskunde. Interessant, maar het past in eerste instantie niet echt bij de rest van het verhaal. Zoals veel zijsporen wordt de relevantie uiteindelijk wel duidelijk, maar dan ben je alweer heel wat pagina’s verder.
Serieuze gevolgen
Ondanks al die zijsporen is De Eetwijze(r) zeker het lezen waard als je ook maar een beetje geïnteresseerd bent in eten en onze voedingspatronen. Warner schrijft luchtig en je voelt gewoon dat hij echt een passie heeft voor alles wat met voedsel te maken heeft, zeker als hij wat serieuzere onderwerpen aansnijdt. Want hoewel het boek vrij luchtig begint over soms onnozel lijkende diëten, neemt de kok ook meer serieuze effecten van al die hypes onder de loep. Zo komen eetstoornissen aan bod en kankerpatiënten die de moderne geneeskunde afwijzen omdat ze overtuigd zijn dat een bepaald dieet ze kan genezen.
Al deze onderwerpen maken dat De Eetwijze(r) je aan het denken zet. Zelfs al ben je het niet altijd met Warner eens – vooral het hoofdstuk waarin hij bepleit dat natuurlijk voedsel niet altijd gezonder is zal bij menigeen weerstand opwekken – kun je er veel van leren. Maar wat vooral blijft hangen is Warners hoofdboodschap: verspreid culinaire liefde en maak eten weer leuk.
—
Eerder verschenen op Kennislink
Op het Food & Nutrition Evenement op 6 november 2018 geeft Anthony Warner de lezing The Truth About Fat – Why obesity and weight gain is far more complex than most people think. Kijk voor meer informatie op www.foodandnutrition.nu.
