"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De fiscalist

Dinsdag, 20 september, 2022

Geschreven door: Ariëlla Kornmehl
Artikel door: Jan Stevens

Obsessief gedrag en een iPhone

[Recensie] De fiscalist van Ariëlla Kornmehl is het onthutsende verslag van een man die de grip op zijn eigen leven dreigt te verliezen. Anton Frankenmolen, een Haagse fiscalist, wordt al jarenlang opgeslokt door zijn werk. Toch is hij maar gematigd succesvol. Zijn huwelijk is uitgeblust, zijn kinderen zijn de deur uit. Hij heeft besloten om niet door een psycholoog of een zelfhulpboek een wending aan zijn bestaan te laten geven. Om zijn gemis aan echt contact te compenseren gebruikt hij zijn iPhone. Als blijkt dat ook deze methode hem niet gelukkiger maakt, concentreert hij zich op de dochter van een gerespecteerde klant.

Mila is een telg uit de familie Kaufmann, die al decennia eigenaar is van diverse panden in Amsterdam en voor wie Anton meer is dan enkel een belastingadviseur. Kan de obsessie voor Mila hem bevrijden uit zijn beklemmende leven? De fiscalist is de nieuwe roman van gerenommeerd auteur Ariëlla Kornmehl en is gebaseerd op een waargebeurd verhaal.

Obsessie
Dit boek gaat over obsessie; obsessief gedrag waar je niet kan aan ontkomen, dat zich langzaam als een sluipend gif in jou nestelt tot wanneer het je hele hebben en houden overneemt. Ik las het boek ook obsessief, het beet zich in mij vast en het week twee dagen niet van mijn zijde. Ik sleurde het overal mee en las op alle momenten dat ik kon, redelijk obsessief.

Anton Frankenmolen is een fiscalist, eigen bedrijf met enkele werknemers en met Dorien, zijn secretaresse en rechterhand die hem beter dan wie ook kent en hem haarscherp aanvoelt ook als het fout loopt. Zij staat veel dichter bij hem dan zijn eigen vrouw Hetty waarmee hij volgens zichzelf zit opgescheept in een liefdeloos huwelijk. Als ik zijn gedachten lees over Hetty bekruipt mij zelfs een plaatsvervangende schaamte. Onverschilligheid tussen twee partners moet erg zijn.

Hereditas Nexus

Burn-out
Hij kan het zelfs niet meer verdragen dat ze tegen hem spreekt. Zijn volwassen kinderen, ziet hij nauwelijks of het is om geld te vragen. De opvoeding lag bij Hetty. Het geld de inkomsten genereren dat deed en doet hij nog steeds. Maar zoals bij velen die alleen leven voor hun werk komt het gejaagd gevoel, de druk op de borstkas, nervositeit, trillingen overheen zijn hele lichaam zich ook onherroepelijk bij hem aanmelden. Burn-out.

Het verhaal start dan ook in de wachtkamer bij de huisarts. Hij zat er al eerder, maar de raad om een therapeut of zelfs een goede vriend in te schakelen was niet aan hem besteed. Nog voor het aan zijn beurt is verlaat hij nerveus de wachtzaal. Hij zal het wel zelf oplossen. Hij koopt een nieuwe iPhone. Een wonderlijk ding. Je kan er gesproken woorden mee opnemen en die kunnen zelfs omgezet worden in files. Hij heeft zijn vriend.

De iPhone
Daarna volgen we via hoofdstukken met de gekende aan/uit knop van de iPhone zijn gesprekken. Die gesprekken worden geschreven, gedicteerd in de ik-vorm. Ariëlla Kornmehl doet dit heel soepel en verhalend maar tegelijkertijd kruipt ze als geen ander in het hoofd van Anton. Ze tekent spaarzaam maar heel accuraat het personage in al zijn kortzichtigheid messcherp neer. Ik ben verbaasd hoe zij als vrouw zo de puntjes op de i van het man-zijn kan plaatsen. Het misplaatst man-zijn.

Tussen die gesprekken in wordt het verhaal via gewone hoofdstukken (zonder aan/uit knop) verder opgebouwd tot een climax. Je weet dat dit niet goed kan komen.

Verbondenheid
Anton heeft als een van zijn voornaamste klanten de familie Kaufmann. Deze joodse familie heeft verschillende panden in Amsterdam die via verschillende holdings beheerd worden. Hij is voor hen meer een vertrouwenspersoon dan zomaar een fiscalist. Mila, een van die nazaten die hij zag opgroeien van jong meisje tot volwassen vrouw met kinderen zit ook mee in de holding en het overleg. Tijdens een overleg over de huwelijkse voorwaarden nadat hij was weggelopen van zijn doktersafspraak krijgt Mila zijn aandacht. Hij observeert haar en ziet haar niet meer als die jonge studente die er maar wat achteraan liep. Hij ziet de vrouw, een mooie vrouw. Zij is innemend en hij wordt zich bewust dat zij naar hem kijkt. Het is haast griezelig hoe Kornmehl dit obsessief zaadje in zijn geest plant. Het zit er, groeit en is niet meer te stuiten. Je leest tijdens zijn gesprekken op zijn iPhone hoe zij zijn leven meer en meer beheerst, hoe zijn werk er onder gaat lijden en hoe hij zichzelf in de destructie stuurt. Het is angstaanjagend om te lezen hoe hij zichzelf meer en meer verbindt met Mila en uiteindelijk een verbondenheid met Mila creëert die niet bestaat, wel in zijn verziekte geest.

Mila zich niet bewust van dit alles leeft haar leven en gaat hier en daar onbewust in op de kleine manipulatieve stapjes die hij zet om dichter bij haar te geraken. Als lezer zwalp je eerst tussen begrip voor dat zieke brein en de afkeer van zijn wangedrag. Maar obsessie gaat nooit minderen zonder hulp en eens hij stalkt en de grenzen van het fatsoen overschrijdt verdwijnt het begrip.

Mooie heldere taal
Een roman over obsessie die ik door de mooie heldere taal obsessief verorberde. Een inkijk in de perverse geest van een man flirtend met psychopatisch gedrag.

Eerder verschenen op Boekensite Gent