Een prachtig verhaal over verbinding en eigenheid
[Recensie] De gelijktijdigheid der dingen is de deels op eigen familiegeschiedenis geïnspireerde debuutroman van Frouke Arns. Een meeslepend geschreven, caleidoscopisch verhaal over oorlog en verdrijving, liefde, familiebanden en de genade van overgave.
Frouke Arns (1964) studeerde Engelse Taal-en letterkunde. Ze publiceerde eerder drie dichtbundels, waarvan de laatste, De camembertmethode (genomineerd voor de Herman de Coninckprijs), in 2018 bij De Arbeiderspers verscheen.
Deze bijzondere roman wordt deels vanuit het perspectief van de filosofische sneeuwuil verteld. Hij beschrijft wat hij ziet in Finnmark en hoe het leven van de Duitse vrouw, Helena plots zal veranderen omdat de Syrische vluchteling Nizar naar haar onderweg is. Ze weten het beiden nog niet. Hij zal haar confronteren met haar verleden en zij zal dankzij hem vrede kunnen nemen met wat is geweest. De sneeuwuil komt meerdere keren in het verhaal terug, op verschillende plaatsen en in verschillende tijdsperiodes.
Na de Tweede Wereldoorlog werden een groot aantal Duitsers uit Oost-Europa verdreven. Vooral uit Oost-Pruisen, Silezië en Sudetenland moesten etnische Duitsers hals over kop vluchten. Ongeveer 12 tot 14 miljoen mensen werden uit hun huizen gezet. Verplicht om hebben en houden achter te laten. Twee miljoen mensen overleefden die vlucht niet. Ook Héléna is samen met haar ouders en zus gevlucht. Héléna kwam door de relatie met de Noorse zeeman Leif in Kirkenes, Noorwegen terecht. Haar leven is getekend door het niet gewenst zijn, maar vooral door het verlies van haar zoontje Andor die door wiegendood stierf.
Nizar wil de situatie in Syrië ontvluchten. Hij wil per fiets de grens tussen Rusland en Noorwegen oversteken, omdat hij heeft gehoord dat je lopend of met de auto de grens niet over mocht, maar op een fiets wel. (Feit: duizenden mensen zijn op deze manier de grens overgestoken met een enorme schroothoop oude fietsen als gevolg) Hij komt doodop, totaal onderkoeld en ziek bij Héléna terecht en is lange tijd buiten bewustzijn, maar Helena verzorgt hem, geeft hem eten en drinken. Je leert Nizar beter kennen door zijn koortsdromen en de flashbacks en krijgt een beeld van zijn warme jeugd en de dreiging die ervoor zorgde dat hij Syrië wilde ontvluchten. Het verzorgen van Nizar doet Helena noodgedwongen stilstaan bij haar eigen verleden/leven. Hoe alles is gelopen en hoeveel pijn ze heeft verdrongen.
Dit is een menselijk verhaal met heel veel gelijkenissen. Een verhaal over verbinding en eigenheid. Of over hoe tegengestelde werelden zich versmelten als menselijkheid voorop staat. Prachtig om te lezen door de krachtige, beeldende taal.
—
Eerder verschenen op Boekensite.Gent
