"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De Grieken

Zondag, 10 mei, 2020

Geschreven door: Philip Matyszak
Artikel door: Bert Overbeek

Hoe een cultuur zich over de wereld verspreidde

[Recensie] Gedurende de gehele periode die wij aanduiden als de Oudheid woonden Grieks sprekenden niet alleen in het land dat tegenwoordig de EU staat Griekenland is, maar bevolkten zij een veel bredere regio. Aan de westkust van wat nu Turkije is, lagen bloeiende poleis als Efeze en Pergamon.
Na 800 v.Chr. stichtten de Grieken nieuwe steden langs de kusten van de Zwarte en de Middellandse Zee. Na de verovering van het Perzische rijk door Alexander de Grote werden overal in de door hem bezette gebieden Griekse steden gesticht, door Alexander zelf en door zijn opvolgers. Matyszak wil de geschiedenis van de antieke Grieken vertellen vanuit het perspectief van deze diaspora in plaats van de traditionele focus op Athene en Sparta.

Het resultaat is ronduit teleurstellend. Niet alleen stikt het boek van de fouten en onzorgvuldigheden, maar ook het thema zelf komt niet uit de verf. Over de poleis aan de Zwarte Zee en in Zuid-Italië heeft Matyszak niets te melden. De kern van het boek bestaat uit een opsomming van de dynastieke twisten van de opvolgerstaten die voortkwamen uit het rijk van Alexander de Grote. Over de specifiek Griekse opzet van de hier gestichte steden, met hun zelfbestuur, tempels en sportscholen, zegt Matyszak niets. En ook over de bloei van deze Griekse wereld in de Romeinse keizertijd, met name in Klein-Azië, zwijgt hij volledig. Deze bloei kwam tot uitdrukking in de stedelijke architectuur, waarvan de indrukwekkende resten nog altijd zichtbaar zijn, in de culturele en sportieve festivals, in de retorische en literaire beweging die bekend staat als de Tweede Sofistiek en in het rijke religieuze leven. Over het Byzantijnse rijk, waaraan hij een hoofdstukje wijdt, heeft Matyszak niet veel meer te vertellen dan dat dit in filosofisch en wetenschappelijk opzicht ‘niet veel nieuws’ heeft gebracht.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boekenkrant

Boeken van deze Auteur: