Roman die toont hoe waarheid ontstaat
[Recensie] De grijzen beschrijft de vondsten van lichamen van mannen, vrouwen en kinderen die rechtop in de aarde worden gevonden. Lena, een journaliste, gaat onderzoek doen naar de vondsten. Alle vondsten worden gevonden in het gebied tussen de stad en de grens van het land, de plek waar vele hopeloze mensen hopen uit het land te kunnen ontsnappen.
“De vele details over de lichamen die ondergronds worden aangetroffen haken zich vast in mijn gedachten. En die worden als vanzelf trager, bezwijken onder het gewicht van wat ik lees, en weerloos tegen zoveel dwingende beschrijvingen word ik teruggetrokken de diepte in, het donker in.”
De roman start met verschillende verhaallijnen. Het verhaal van schrijver Onalov, die een boek schreef over de vlucht over de grens. Het verhaal van Lena, die onderzoek gaat doen naar de vondsten. En het verhaal van Jona, die in zijn dorp in het binnenland met een vreemdeling mee op onderzoek gaat naar een door modder bedolven dorp. Daar doorheen vervlochten leer je meer over de grensstad en haar bewoners.
De verhaallijnen zijn allen interessant en meeslepend. Ze nodigen uit om door te blijven lezen. Dit wordt versterkt doordat de hoofdstukken kort zijn, het is makkelijk nog even een paar bladzijdes extra te lezen, en nog een paar. Ondanks dat niet of niet duidelijk wordt aangegeven over welke verhaallijn het volgende hoofdstuk gaat, is het toch duidelijk of je over Onalov, Lena of Jona aan het lezen bent. Dat is knap en leest prettig.
Maar buiten de sterke verhaallijnen biedt De grijzen ook nog iets extra’s, wat deze roman voor mij tot literatuur maakt. De grijzen toont namelijk hoe onze collectieve waarheid ontstaat en dat dat mogelijk niet altijd helemaal klopt met wat er werkelijk gebeurd is. Sommige gebeurtenissen zijn namelijk achteraf niet meer volledig te reconstrueren, simpelweg omdat er niemand is die wil of kan vertellen wat de echte toedracht was.
“‘Misschien wist hij de waarheid toen nog niet’ zei hij.”
De geschiedenis is dus altijd afhankelijk van perspectief en dat toont De grijzen heel mooi. Daarmee komt De grijzen voor mij op gelijke hoogte met Baudolino van Umberto Eco, een boek met hetzelfde thema. Kortom, Vincent Merjenberg is een auteur om in de gaten te houden, want hij heeft met zijn debuutroman een indrukwekkend literair werk afgeleverd.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
