Zoete, treurige eerste liefde
Ewald Arenz schreef een roman over de magie van de eerste verliefdheid en de herinneringen die we allemaal koesteren.
[Recensie] Tijdens een stille herfstnamiddag loopt een man op middelbare leeftijd over het kerkhof. Hij is op zoek naar een graf dat er al ligt sinds hij een jongeling was en dat een betekenisvol aandenken is aan de zomer toen alles veranderde, de zomer waarvan je er maar een hebt in je leven. Misschien is het verdriet dat hem naar dit kerkhof drijft, beseft hij, maar wellicht is het ook een verlangen naar die zomer, en de zinderende magie van de eerste keren.
Ewald Arenz neemt ons in zijn roman De grote zomer mee naar de vakantiemaanden van 1981, toen Friedrich, de man op het kerkhof, zestien was en herexamen had. Daarom mocht hij niet mee met zijn ouders op vakantie en diende hij zes weken bij zijn grootouders te logeren. Iedere dag tussen 8 en 12 studeren, verordonneerde zijn stuurse grootvader, directeur van een bacteriologisch instituut, en daarna kon hij beschikken, al vond de man dat zo’n gast in de fleur van zijn leven best ook wat kon bijklussen in zijn instelling.
Uitnodiging of afwijzing
Maar Friedrich is niet de enige die die zomer in de stad achterblijft. Ook zijn vriend Johann is er, zijn zus Alma die stage loopt in een bejaardeninstelling en Beate, het meisje dat hij ontmoette op de 7,5-meterspringplank van het lokale openluchtzwembad. “Misschien zien we elkaar nog eens,” zei ze wanneer ze elkaar nadien weer ontmoetten, waarna hij een halve nacht wakker lag omdat de vele betekenissen en connotaties van die zin zijn hersenen dol deden draaien. Was dit een uitnodiging geweest, of eerder een afwijzing? Hij raakte er niet uit, al hoopte hij natuurlijk op het eerste.
Arenz is een kei in het portretteren van die eerste verliefdheid: de twijfel, de zelfkastijding, de wanhoop, het ongeduld, en tezelfdertijd ook dat allesoverheersende geluk. Je kunt De grote zomer niet lezen zonder het zelf allemaal weer mee te maken. Maar de roman gaat over meer dan dat. Er is natuurlijk de kwestie van het graf, maar ook die van het ontdekken van de wereld en de eigen plaats erin. Want naast het Latijn en de wiskunde die Friedrich ’s ochtends moet studeren, introduceert zijn grootvader hem in de muziek van Sergei Prokofiev en de boeken van Siegfried Lenz en Heinrich Böll, waarna zijn grootmoeder Nana, een kunstschilderes, hem het familieverleden vertelt. Het is een verhaal over WO II, over achterblijven met twee kleine kinderen, waaronder Regine, de moeder van Friedrich, en uiteindelijk kiezen voor een stuurse man die de kinderen er niet bij wou. Het was een verstoting die Regine later herhaalde door haar zoon bij zijn grootouders te parkeren nadat zijn zusje Alma was geboren. In hoeverre slaagt een mens erin om te ontsnappen aan zijn lotsbestemming, vraagt Friedrich zich af.
Pakkend verhaal
Arenz, van wie eerder ook al De smaak van wilde peren werd vertaald, en die voor De grote zomer de Duitse Boekhandelsprijs kreeg, is een traditionele verteller. Stilistische hoogstandjes zijn niet aan hem besteed, hij wil eerder een pakkend en knap geconstrueerd verhaal brengen, en dat doet hij met verve. Dus als u deze zomer ook maar één roman wil lezen, laat het dan deze zijn, tenzij u liever niet herinnerd wil worden aan uw eerste lief natuurlijk.
—
Eerder verschenen in De Morgen
