Verdwenen beschavingen in het hart van Europa
[Signalering] De hemelschijf van Nebra is een van de opvallendste voorwerpen in een Europees museum over de prehistorie. Niet alleen is het voorwerp spectaculair te noemen. Ook de wijze waarop het voorwerp gevonden werd en pas na omzwervingen uit de handen van illegale schatzoeker gered werd, leest als een thriller.
De schijf werd, na zijn redding, ondergebracht in het museum van de Duitse stad Halle an der Saale. Een van de auteurs van dit boek, Harold Meller, is daarvan directeur. Hij was het ook, die samen met internationale recherche, de schijf uit de handen van goudzoekers wist te redden. Het vrij zware voorwerp werd in 1999 gevonden bij het plaatsje Nebra, zo’n zestig kilometer van Leppzig, door twee amateurs die illegaal met metaaldetectoren aan het zoeken en opgraven waren. Naast de schijf vonden ze ook zwaarden, bijlen, een beitel en fragmenten van armbanden uit de bronstijd.
De Hemelschijf van Nebra is een bronzen schijf van ongeveer 30 cm diameter met daarop een voorstelling van de nachtelijke hemel. Met in goud ingelegde symbolen worden diverse hemellichamen, zoals de maan, de zon en diverse sterren waaronder de Pleiaden op het groenige schijfje weergegeven. De schijf, die naar men vermoedt stamt uit de zestiende eeuw voor onze jaartelling, lijkt de oudst bekende voorstelling van de kosmos ter wereld. Er wordt rekening mee gehouden dat het voorwerp zelfs nog iets ouder is en eerst honderden jaren heeft gecirculeerd onder bijvoorbeeld priesters, voor hij begraven raakte.
In het boek wordt uitgebreid ingegaan op de mogelijke betekenis van de schijf. Waarom werden juist de Pleiaden afgebeeld? Deze sterrengroep heeft in veel culturen een speciale betekening. De groep is bekend bij de inheemse bevolking van Amerika, net zo goed als bij de Vikingen. Er wordt melding van gemaakt in het werk van Homerus en in de bijbel. De hypothese is dat met de constellatie van de Pleiaden die op de de schijf is afgebeeld het tijdstip van de zonnewende nauwkeurig kan worden vastgesteld.
De schijf, waarvan de authenticiteit aanvankelijk betwijfeld werd, maar die momenteel onder archeologen als echt wordt beschouwd, wordt in verband gebracht met de Únětice-cultuur of Aunjetitzer Kultur. Dit is een samenleving uit de bronstijd die bestond in centraal Europa tussen 2300 en 1600 v. Chr.
In dit boek wordt de vondst grondig en van alle kanten toegelicht. Het werk is voorzien van illustraties en kaarten in kleur en zwart-wit en een literatuurlijst.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
